„Zapomniana rozgłośnia”

reż. Józef Wierzba

Mianem „zapomnianej rozgłośni” można dziś określić cały szereg stacji radiowych, które na przestrzeni lat istniały w Polsce. Jednak ta, którą w swoim dokumencie przedstawia Józef Wierzba, zasługuje na nie w sposób szczególny. Mowa o Rozgłośni Wileńskiej Polskiego Radia, która przez blisko dwanaście lat – do wybuchu drugiej wojny światowej – propagowała polską mowę i kulturę w północnej części Kresów Wschodnich. Współpracowali z nią m.in. Witold Hulewicz, Tadeusz Łopalewski czy Hanka Ordonówna. To tutaj, już kilka miesięcy po inauguracji, powstał „Pogrzeb Kiejstuta” – pierwsze polskie słuchowisko napisane na potrzeby radia. To tutaj przygotowano głośną przedwojenną interpretację „Obrony Sokratesa” z Aleksandrem Zelwerowiczem, to wreszcie tutaj nadane zostało jedno z najlepszych słuchowisk tamtych lat – „Miasto Santa Cruz” Janiny Morawskiej. Dziś – choć zachowała się zarówno pierwsza i druga siedziba rozgłośni, jak i budynek stacji nadawczej – o jej istnieniu mówi jedynie niewielkich wymiarów tabliczka na willi tuż nad brzegiem Wilii. Ale nie ma się co dziwić, w końcu Wilno to stolica niezależnego państwa i skupia się na litewskich aspektach swojej historii.

Film przywołuje dźwiękowe wspomnienia osób, które współpracowały z wileńską rozgłośnią. Mówią o budynkach, o programie, o ludziach… ale też o mieście. Fragmenty radiowych reportaży, w których utrwalone zostały ich głosy ilustrowane są fotografiami z lat trzydziestych ubiegłego wieku. Całość uzupełniają współczesne komentarze i wspomnienia historyka radia Sigitasa Zilionisa, wileńskiego dziennikarza Wojciecha Piotrowicza, córek pracowników – Ewy Beynar-Czeczott i Aleksandry Niemczykowej – oraz kobiety, która jako dwunastoletnia chórzystka wystąpiła przed mikrofonem rozgłośni. Dla miłośników historii pozycja obowiązkowa.