„Gdzie jest czarny neseser?”

Od: 06.05.2022 do: 31.12.2037

Nie ma chyba osoby, która nie słyszałaby o radiowych przemówieniach prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego z września 1939 roku. Mniej osób wie, że znajdujące się dziś w archiwach płyty to tylko część zarejestrowanych wtedy wystąpień. Po upadku Warszawy nagrania podzielone zostały na trzy części i zdeponowane w różnych miejscach. W 1979 roku, po radiowych i telewizyjnych apelach, udało się odnaleźć dwa z trzech depozytów – łącznie 93 metalowe „krążki”, które w ubiegłym roku wpisane zostały, jako pierwsze materiały dźwiękowe, na Listę Krajową programu UNESCO „Pamięć świata”. Los pozostałych kilkadziesięciu płyt pozostaje nieznany. Wiadomo, że czarnym neseserem, w którym się znajdowały, opiekował się pracownik amplifikatorni, Mirosław Panufnik, który 16 września 1944 roku zginął w Warszawie w wyniku eksplozji bomby lotniczej. Najprawdopodobniej płyty zostały rozszabrowane na przełomie 1944/1945 roku, jednak pojawiły się relacje osób twierdzących, że miały po wojnie kontakt z pojedynczymi płytami, na których zarejestrowano przemówienia prezydenta Starzyńskiego – napisano na stronie Polskiego Radia.

Po 43 latach od odnalezienia dwóch pierwszych depozytów publiczny nadawca postanowił powrócić do zorganizowanych poszukiwań zaginionych nagrań. Do akcji dołączyło m.in. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Pamięci Narodowej. Płyty przypominają te, na których nagrywano muzykę rozrywkową, natomiast mają zupełnie inną budowę – tłumaczyła w Polskim Radiu dyrektor Archiwum tej instytucji, Elżbieta Berus-Tomaszewska  – Najłatwiej zorientować się po tym, że na środku, gdzie płyty mają zwykle naklejoną informację o tym, co jest na płycie, takiej informacji nie ma, a są tylko numery. Informacje o płytach, dokumentacji na ich temat czy innych pamiątkach z 1939 roku można przekazywać poprzez specjalną stronę internetową www.czarnyneseser.pl.

Przydatne informacje

Wydarzenie na mapie