Stacje radiowe w Wilnie

Tematem tego artykułu jest współczesny wileński eter radiowy. Jego podstawą są własne obserwacje na miejscu – podczas wizyty w litewskiej stolicy w sierpniu br., oraz obserwacje „z dystansu” – własne oraz pozostałych polskich FM-DXerów, prowadzone na przestrzeni lat (szczególnie zaś w ostatnich miesiącach, ważnych dla litewskiego eteru). Na całość składa się lista lokalnych częstotliwości, charakterystyka rozgłośni i wyniki badań ich słuchalności. Wiele ciekawostek!

Mimo że jest sąsiadem Polski, w dodatku dzielącym wiele wieków wspólnej historii, pod wieloma względami Litwa sprawia wrażenie dosyć egzotycznego i wiąż mało poznanego kraju. Częściej podróżujemy daleko na Zachód niż za północno-wschodnią miedzę. Tam, relatywnie blisko, spotykamy kulturę tak podobną i jednocześnie różną od rodzimej, spotykamy ludzi mówiących w dźwięcznym ale niezrozumiałym języku, w którym nawet „Polska” to nie żadna Polandia, Puola, ani Pologne lecz... Lenkija.

Moje pierwsze radiowe doświadczenie z Litwą to odbiór jej krajowego programu na falach średnich 666 kHz – jednej z nielicznych częstotliwości w tym zakresie, które odbierałem także w ciągu dnia (mimo słabej propagacji) u siebie pod Warszawą. Średniofalowy nadajnik był dla Litwinów narodową instytucją o tej samej roli, co dla Polaków Jedynka na falach długich.

W epoce FM-DX kraj okazał się dosyć częstym gościem u mnie na Mazowszu za sprawą już nie jednej, a całkiem pokaźnej liczby stacji. Spośród wielu charakterystycznych cech tamtejszej radiofonii, od razu rzuciło mi się w uszy kilka: zamiłowanie do utworów pop rzadko albo w ogóle nie grywanych w Polsce, fenomen klubowej stacji ZIP FM, czy wreszcie wielojęzyczność eteru – w wileńskim FM-ie, oprócz narodowego słychać język rosyjski, angielski, polski, przed laty był też francuski.

Litewskie multi-kulti okazało się tak zachęcające, że wybrałem się tam tegorocznego lata. W mieście przebywałem 4 dni w połowie sierpnia 2014. Zapewne to tylko wina lokalizacji wynajmowanego pokoju (blisko stacji kolejowej), ale między 87 a 108 Megahercem odbierałem tylko stacje lokalne, bez cienia czegokolwiek spoza stolicy. Jeszcze nigdzie nie spotkałem się z tak słabymi warunkami dla DX jak podczas tego wyjazdu. Ale nie ma tego złego...

Tak więc, choć tym razem „bandscan” obejmuje tylko miejscowe stacje, przedstawiam go z wieloma szczegółami których do tej pory nie było w moich raportach – np. dokładnych informacji zawartych w ich RDS-ach. Na Litwę zabrałem laptopa i całe okablowanie, dzięki czemu tuner Sony XDR-F1HD mógł być sterowany spod oprogramowania GTK-Seeduino. Oprócz wyciągania detali z RDSu, sprzęt pozwolił mi też na nagranie „próbek” każdej stacji, koncentrując się na jinglach; a także obserwacje litewskich multipleksów DVB-T (oczywiście temat na inny post). Antenę stanowił dipol 2-teleskopowy „Rabbit Ears”.

Bandscan w Wilnie

* – stacje uruchomione po 08/2014

Jedynym DXem okazał się białoruski nadajnik Geranyony (64km na południowy wschód, obok charakterystycznego litewskiego lądowego „półwyspu” w teren Białorusi). W dodatku, udało się go odebrać tylko w paśmie OIRT, bez najmniejszego śladu z tego obiektu w „wysokim UKFie”.

Kompilacja moich nagrań z Wilna - sierpień 2014. Głownie jingle, bądź charakterystyczne dźwięki, brak niektórych stacji.

Wilno jest stolicą europejską o bardzo dynamicznie rozwijającej się scenie radiowej FM. Oprócz zmian które wynikają z typowego rozwoju gospodarczego kraju, naszego sąsiada wyróżnia jeszcze jeden niezwykły akcelerator rozwoju radiofonii:

Aż do niedawnego wyłączenia analogowej telewizji, zakres UKF w Wilnie był uboższy aż o 1/4 swojej objętości (przypomnę, pełne pasmo obejmuje przedział: 87,5-108MHz). Przeszkodą była emisja telewizyjna na kanale oznaczonym R4 (nie używany od dawna w Polsce – wizja 85,25; fonia 91,75 MHz), który ze względów ochronnych dla TV, blokował częstotliwości aż do 93 MHz. Fonię stacji telewizyjnej LNK z silnego nadajnika na 91,75 MHz można było troposferycznie odbierać także w Polsce i był to jeden z najbardziej charakterystycznych sygnałów DXowych z LT. Swoją drogą ciekawe czy litewskim telewidzom bardzo przeszkadzała częstotliwość 92,0 MHz z dużą mocą emitowana z Polski z okolic Suwałk.

Chociaż analog-tv na Litwie wyłączono przed 2 laty, dopiero w 2014 roku zaczęło się „zaludnianie” zwolnionego miejsca. W ciągu tylko jednego kwartału w samym Wilnie aktywowano aż 4 nowe częstotliwości, nie wspominając już o nowych emisjach na całej wschodniej Litwie.

Reklama:)

Po reklamie.. przystępujemy do przeglądu eteru:

87,8 MHz – Classic Rock FM

Skanując pasmo „od dołu”, pierwszą stację spotykamy już na 87,8 MHz. Wiosną 2014 Classic Rock FM stał się pierwszym lokatorem tego odcinka pasma po wyłączeniu LNK. Rockowa rozgłośnia nie jest zupełną nowością w wileńskim eterze – wcześniej zajmowała 94,9 MHz, zwolnione teraz dla innej stacji. Szacowana moc nowego nadajnika to ok. 5kW, polaryzacja pionowa.
Na antenie można usłyszeć takich wykonawców i zespoły jak Pantera, The Scorpions, Menace, Alice in Chains i innych. Tytuł bieżąco granego utworu (często wraz z datą wydania singla) znajdziemy w dynamicznym RDS PS, którego stałe „klatki” to:

[CLASSIC_] [ROCK_FM_] - a dalej WYKONAWCA - Tytuł (data)

Kod PI: CAE5
PTY: Rock M
brak RT
W AF znajdowały się dwie częstotliwości – wileńska i uruchomiona nieco później w Kaunas (Kownie) na 90,3 MHz. Będąc w Wilnie łapałem też jej „nieoficjalną” częstotliwość na dolnym UKF-ie: 66,40 MHz. To oczywiście lustrzanka powstała w odbiorniku przy obecnym silnym polu natężenia sygnału.

88,5 MHz – Extra FM

Tu 18.10.2014, a więc już długo po moim powrocie z Wilna, odpaliła się stacja Extra FM z mocą 3kW w polaryzacji pionowej. Zmieniając częstotliwość nadawca zapewnił sobie lepsze parametry i większą moc niż na 100,5 MHz, gdzie słyszałem tę stację będąc na wyjeździe. Dojdziemy do niej oczywiście:)

89,0 MHz – LRT Radijas

Nie tylko stacje komercyjne skorzystały z możliwości przeniesienia emisji w swobodniejszą część eteru z lepszymi parametrami. Zdecydowała się na to również publiczna „jedynka” Litewskiego Radia. Nie żeby poprzedni sygnał na 102,6 MHz miał małą moc, o nie. Starą częstotliwość LR1 odbierałem jako najsilniejszą stację z Wilna w swoim QTH pod Warszawą (i to także bez większego tropo!). Nowa emisja niestety jest przykryta w Warszawie przez lokalną emisję, ale mieszkańcy Wilna na pewno skorzystali - 20kW vs. dawne ~6kW. Emisja na 102,6 i 89,0 MHz prowadzona była równolegle tylko do sierpnia, kiedy starej częstotliwości pozostawiono jedynie zapętlony komunikat o nowych parametrach nadawania. Po 2 tygodniach 102,6 wyłączono.
Na 89,0 MHz LRT Radijas nadawane jest w polaryzacji pionowej, tak zaś wyglądają szczegóły RDSu:
PS: dynamiczny:

[__LRT___] [Radijas_]

dalej nazwa audycji lub wykonawcy czy też nawet tytuł/autor odczytu, np:

[_Vakaro_] [pasaka._]

PI: C321
AF: póki co brak, ale w przypadku krajowego nadawcy taki stan jest niedopuszczalny i pewnie wkrótce się to zmieni, za to można przymknąć oko na brak RT i PTY ustawione na "None".
LRT Radijas również „nieoficjalnie” można złapać na odbiornikach OIRT ustawionych na 67,60 MHz – mi udało się nawet z RDS.

89,6 MHz - Radiocentras

Kolejnym przykładem starej stacji z nową częstotliwością jest Radiocentras (RC). Uruchomiono ją we wrześniu 2014. Dotychczasowa – 101,5 MHz, zapewne wkrótce zostanie zwolniona. Plusem nowej jest – jak w przypadku już wymienionych stacji, większa dopuszczona moc emisji. O samej stacji opowiem przy 101,5 MHz.
Na przestrzeń między 89,6 – 93,1 FM w Wilnie Literwska Komisja Radia i Telewizji (LRTC) ma zapewne jakieś plany, wdrożenia których możemy spodziewać się w niedalekim czasie.
Kolejną stację na skali spotykamy dopiero na 93,1 MHz.

93,1 MHz – Marijos Radijas

Za czasów telewizyjnego analogu (nie licząc dźwięku LNK na 91,75 MHz), Marijos Radijas był najniżej ulokowaną na paśmie stacją w Wilnie. Katolicką rozgłośnię uruchomiono około 2004 roku w Kłajpedzie; w Wilnie pojawiła się w 2006 roku. Mimo nawiązanej współpracy, litewska i polska Maryja znacznie się różnią. Różnic tych zdaje się nie dostrzegają pielgrzymi odwiedzający kaplicę w Ostrej Bramie, którzy wrzucając ofiary do puszki z napisami po polsku i litewsku, są przekonani że na pielgrzymce poza krajem nadal wspierają toruńską rozgłośnię.
Kasa tymczasem zostaje w Wilnie by utrzymywać 93,1 FM, a wraz z nim i koder RDS nadający następujące informacje:
PS - dynamiczny:

[MARIJOS_] [RADIJAS_] [_93,1MHZ] [VILNIUS_]

kod PI: 71CC
PTY: Culture
emisja mono! brak RT i AF
Na OIRT w Wilnie Marijos „nadaje” na 71,70 MHz.

94,2 MHz – Start FM

Ogromne muzyczne urozmaicenie jakiego doświadczyłem słuchając 94,2 MHz okazało się być zasługą rozgłośni studenckiej Uniwersytetu w Wilnie. Tylko na tej fali można usłyszeć hiphop "užauginta Lietuvoje" (born in LT), metal-hardcore czy egzotyczną bhangrę.
RDS niesie następujące informacje:
PS jest statyczny:

[Start_FM]

PI: FFFF (domyślny)
PTY: Educate
Ze względu na małą moc nadajnika, sygnał „lustrzany” na OIRT tej stacji był śladowy/żaden. Ponieważ jestem fanem małych, „charakternych” stacyjek, gorąco polecam jej odsłuch: http://www.startfm.lt/

94,9 MHz – Vaiku Radijas

Swoją rozgłośnię mają studenci, mają też dzieci. Z tymże dopiero od niedawna - "Dziecięce Radio" jest tegoroczną nowością w wileńskim eterze. Wcześniej rezydowało na tej częstotliwości przeniesione na 87,8 Classic Rock a jeszcze wcześniej - Użpio Radijas ze sławnej, wesoło żyjącej dzielnicy Zarzecze (polecam wizytę tam!).
Vaiku Radijas całą dobę gra dziecięce piosenki i audycje zabawowe i edukacyjne. Dzieci które nauczyły się już czytać, na wyświetlaczu przeczytają następujące informacje w RDS:
PS dynamiczny:

[VILNIUS_] [VAIKU___] [RADIJAS_] [94,9_MHz] [TEL._862] [049777__]

kod PI: 9490 (nienormatywny, podany jak częstotliwość)
Po raz pierwszy w podróży po wileńskiej skali spotykam RT:

VAIKU_RADIJAS_94,9_MHz_TEL._862049777_VILNIUS___________________

PTY: Children
Dzieci są grzeczne i nie „piracą” lustrzankami na OIRT (mała moc nadajnika).

95,5 MHz – BBC World Service

Nadawana w języku angielskim, najbardziej światowa rozgłośnia w eterze Wilna jest emitowana niestety w mało reprezentacyjnej jakości, prawdopodobnie najsłabszej spośród wszystkich jego stacji:
- brak RDS
- kanały stereo (wł. double mono) niesymetryczne o 6 dB
- za szeroka modulacja – odbierane wyraźnie na +/- 0,1MHz

95,9 MHz – Power Hit Radio

Nadające z mocą ~0,5kW, dzięki lokalizacji anten nadawczych na wileńskiej wieży TV jest słyszane bardzo daleko jak na swoją niewielką moc – DXowo także w Polsce. Są w wileńskim eterze dwie konkurujące stacje zawierające zlepek „Hit Radio” w swoich nazwach. Nadają w bardzo zbliżonym formacie z muzyką hot CHR/dance i w obu rola żywego spikera ograniczona jest do minimum. PHR w odróżnieniu od konkurencji gra dodatkowo sporo trance'u i zapewnia temu gatunkowi odpowiednie brzmienie: nadaje głośno i z bardzo poszerzonym stereo. Dziwi przy tym, że RDS nie jest tak „przekombinowany” - w PS statyczna jedna klatka:

[POWER___]

PI: 2202
PTY: Pop M
RT:

Power_Hit_Radio_________________________________________________

AF: 93.9, 95.9, 91.0

96,4 MHz – „A2”

Przypuszczam że „Radijo Stotis A Du” nosi nazwę nadaną po wylotowej drodze ekspresowej ze stolicy, gdzyż – jak jej głosi hasło – jest to „stołeczne radio”. Format stacji jest dosyć unikatowy: na antenie gra non-stop muzyka – nazwijmy ją „rozrywkowa” – pop, biesiadna i wesołe piosenki – litewskie i w języku rosyjskim. Towarzyszą im zupełnie spontaniczne wejścia spikera odczytującego SMSy – nawet w środku trwającego utworu. A to dlatego że całą dobę trwa „Didysis SMS-as maratonas” („Wielki...”). Antena radia jest non-stop otwarta na wiadomości od słuchaczy – zarówno na anonse randkowe, jak i ogłoszenia typu „kupię/sprzedam”. By treść trafiła na antenę, należy wpierw zarejestrować się.
Poza moderacją spikera i trailerem z numerem SMS nie słyszałem żadnego jingla identyfikacyjnego na A2.
Brak RDS, niski pilot Stereo, często słaba jakość odtwarzanych nagrań muzycznych.

96,8 MHz

Kiedy byłem w Wilnie, częstotliwość niosła tylko szum, ale kiedyś FM-DXując w domu łapałem na niej nadawane z Wilna radio Vox Maris (obecne też w Kłajpedzie, aktualnie oba nadajniki wyłączone).

97,3 MHz – Żiniu Radijas

Radio Informacyjne. Po prostu. Oprócz swojego własnego programu, wieczorem retransmituje z telewizji fonię LNK Zinios (pewnie dla  słuchaczy którym jednak brakuje fonii LNK na 91,75 MHz), zaś późnym wieczorem – Radio Svoboda po rosyjsku. W nocy na antenie stacja gra też całkiem przyjemną muzykę.
Informacje w RDS PS:

[-Ziniu__] [radijas-] [_19:33__] [Radioakt] [yvus____]

PI: C158
PTY: None
AF: bardzo wiele alternatywnych częstotliwości
RT: W zależności od programu - albo nazwa audycji, albo tytuł utworu, przykłady:

Radioaktyvus____Radioaktyvus____Radioaktyvus____Radioaktyvus____
Kelione_Biblijos_puslapiais_____Kelione_Biblijos_puslapiais_____
Zinios._Orai____Zinios._Orai____Zinios._Orai____Zinios._Orai____

nocą np.:

JILL_BARBER_-_QUAND_LES_HOMMES_VIVRONT_D'AMOUR__________________
VANESSA_PARADIS_-_ROCKING_CHAIR_________________________________

98,3 MHz – LRT Opus

Dawniej na tej częstotliwości nadawało francuskie radio dla zagranicy – RFI, a gdzieś od 2006 roku nadaje młodzieżowa stacja publicznego nadawcy litewskiego (poprzednia nazwa Opus3 („Opus Tris”)). To jedna z dwóch ulubionych stacji radiowych mojej gospodyni :) Ma dosyć ciekawy repertuar skupiający się na ambitnej elektronice, „nowych brzmieniach” oraz ambiencie. Najlepiej sukces tego formatu widać w Wilnie – aż 4% udziału w rynku (z winy słabych nadajników tylko 1% w skali kraju).
Opus-PS jest dynamiczny i oprócz klatki z nazwą stacji zawierający też nazwę wykonawcy i tytuł:

[LRT_Opus] i dalej np: [_TOSCA-_] [_ELITSA_] ...i inne:)

PI: C333
PTY: Pop M
AF: obecny, wiele częstotliwości

98,8 MHz

To co prawda pusta częstotliwość, ale dawniej była zajęta przez niejakie Baltupiu Radijas – małą stację radiową prowadzoną przez uczniów gimnazjum Baltupiu. Może w roku szkolnym są nadawane audycje? Patrząc na mapę okazało się, że podczas jednej z wycieczek przemykałem w pobliżu szkoły – że też nie wiedziałem wtedy o radiu!

99,3 MHz – Jazz FM

Nazwa wszystko wyjaśniająca. Chyba brak moderacji.
RDS PS:

[Jazz_FM_] [_99,3MHz] [Vilnius_]

PI: C068
PTY: Jazz

99,7 MHz – European Hit Radio

To właśnie tę stację miałem na myśli pisząc o konkurencji Power 95,9. EHR nadaje podobne brzmienia co PHR, bardziej jednak odchylone w kierunku pop. Charakterystyczne dla fali European Hit Radio są: automatyczny głos angielskiego lektora podający tytuł i wykonawcę na początku utworu (nawet nieźle brzmi:) oraz – już po litewsku, informacje o pozycji danego singla na europejskich listach przebojów. Dopóki żaden litewski wykonawca nie dorobi się szerokiej popularności w Europie, nie usłyszymy też na EHR takich piosenek.
RDS PS dynamiczny (i to bardzo!):

[European] [__Hit___] [_Radio__] [99,7_fm_]

i dalej info o bieżącym tytule, scrollowane co jeden znak np.:

[Ed Sheeran - Thinking Out Loud /2014.06/]

=w sumie ponad 25 dodatkowych klatek
PI: C315
PTY: Pop M
RT:

European_Hit_Radio_99,7_MHz_Perkamiausiu_Europoje_dainu_radijas_

Kiedyś na 99,7 nadawało Super FM, które zamieniło się z EHR częstotliwością 104,7.
AF: 96,1; 102,5

100,1 MHz – Zip FM

Najpopularniejsza wśród polskich DXerów litewska stacja radiowa, choć nie jest może absolutnym numerem jeden w swojej ojczyźnie, ma tam duże audytorium jak na swój profil. Na ZIP FM grane są kawałki muzyki klubowej, elektronicznej i indie (choć nie wiem do którego z powyższych zakwalifikować zasłyszaną tu raz Niki Minaj – takie dziadostwo to wyjątek, który potwierdza regułę że w ogólnym ujęciu ZIP jednak dobrze gra).
RDS PS jest dynamiczny i oprócz nazwy stacji zawiera też nazwę wykonawcy i tytuł:

[_ZIP_FM_] i dalej np.: [_DAVID__] [GUETTA_-] [_Lovers_] [_On_The_] [__Sun___]

– jak pamiętam z DXów, na nadajniku w Kłajpedzie i Kownie nadawane w PS są też nazwy tych miast i częstotliwość
PI: CA94
PTY: Pop M
AF: obecny, wiele częstotliwości

100,5 MHz – Extra FM

Gero Skonio Stotis („Stacja Dobrego Smaku”). Większość kawałków na Extra FM to klasyka popu: Roxette, Cher, Jennifer Paige, John Legend – ale nie oklepane i w kółko grane hity, tylko nieco już zapomniane przeboje wielkich gwiazd, albo w Polsce w ogóle nie znane, np. Middle Of The Road – Sacramento. Nie słuchałem jej aż tak dużo, bo zwiedzania w Wilnie było co nie miara, natomiast wystarczyło mi tyle, bym miał o stacji dobrą opinię.
Jesienią 2014 stacja zaplanowała przeprowadzkę na 88,5 MHz, tymczasem na 100,5 jej RDS był taki:

[RADIJAS_] [EXTRA_FM] [100,5MHZ]

PI: CCC3
RT:

BROADCASTER_UAB_"INTERBENGA"_+370_671_60000_____________________

(W RT dopatrzyłem się małej literówki:nadawcą programu jest UAB Interbanga
PTY: Rock M
AF: 97,1 (Kaunas); 93,2 (Panevezys)

100,9 MHz – Pukas-2

Na antenie stacji usłyszymy przyjemną muzykę jazz i chillout. Co znaczy jej nazwa i dlaczego ma w niej dwójkę? Piszę o tym przy 107,3 MHz :)
Tymczasem RDS na 100,9:

[_PUKAS2_] [VILNIUS_] [100.9MHz]

PI: 4323
PTY: Jazz
AF: 92,4; 100,9; 90,7 (brak nadajnika); 90,0 (brak nadajnika - mieli na myśli Kłajpedę 90,1?), 97,4

101,5 MHz – Radiocentras

Kiedy byłem w Wilnie w sierpniu, Radiocentras nadawał jeszcze na swojej wieloletniej częstotliwości 101,5. Jesienią dowiedzieliśmy się o przejściu na niższą - 89,6 MHz. RC plasuje się w czołówce najchętniej słuchanych stacji radiowych na Litwie, jego logo można znaleźć na plakatach w Wilnie reklamujących rozmaite wydarzenia. Mnie masowe stacje nie przyciągają, dlatego słuchałem go tylko krótko by prześledzić cały RDS.
Mam natomiast ciekawostkę – otóż kiedyś przez parę lat istniała druga stacja o nazwie RC-2 grająca hity z dawnych list przebojów. W 2005 roku rozgłośnia ta została zastąpiona przez... klubowe ZIP FM.
RC ma dynamiczny RDS PS:

[_-_RC_-_]

dalej nazwa audycji - tu "wieczorny drift" :)

[_VAKARO_] [DRIFTAS_] i dalej ARTISTAS - Ty Tulas

PI: CA45
PTY: Pop M
AF: obecny, wiele częstotliwości

101,9 MHz – Geras FM

Czyli „Dobry FM”. Na antenie Gerasa dominowały znane i nieznane utwory z lat 90-tych, w niewielkiej ilości uzupełnione przez współczesne przeboje (np. Lady Gagę i Lykke Li „Follow Rivers”). Całkiem żywa i sympatyczna moderacja, co pół godziny serwis pogodowy z puszki. Niestety, słabe wyniki słuchalności.
Statyczny RDS RS:

[GERAS_FM]

PI: CC41
PTY: Pop M
brak AF, zbędny – jeden nadajnik

102,6 MHz

Do sierpnia nadawał tu główny program litewskiego radia, który przeniósł się – o czym pisałem na początku – na 89,0 MHz. Stary nadajnik wyłączono zaledwie tydzień przed przyjazdem i w rezultacie było dla mnie dziwne słyszeć tylko szum na częstotliwości którą dotychczas tak mocno kojarzyłem z Wilnem.

103,1 MHz – Lietus

Nazwa kolejnego „Radijo stotisa”, nawet nieznającym języka ewidentnie kojarzy się z Litwą. I tak jest w rzeczy samej – lietus to po tutejszemu „deszcz”, zaś litewska nazwa państwa: „Lietuva” to referencja do „dżdżystej krainy”. Kto śledzi mojego bloga, wie że mam słabość do mediów ze słowem „deszcz” w nazwie. W tym na 103,1 MHz w Wilnie, poza próbką możliwości litewskich wokalistów i lokalnych przebojów (Lietus gra litewskie piosenki w proporcjach 1:1 do zagranicznego popu), niestety wiele ciekawego dla siebie nie znalazłem. Mimo że język naszych północnych sąsiadów moim zdaniem brzmi extra, miejscowy pop jest mało odkrywczy. Bardzo podoba mi się za to logo rozgłośni – gdzieś na mieście widziałem ich billboard, ale było to z pokładu autobusu i już później potem nie zdołałem tego miejsca ponownie zlokalizować.
Stacja posiada dynamiczny RDS PS:

[_LIETUS_] i dajej np. [_NELLY __] [FURTADO_] [_-_i'm__] [_like_a_] [__bird__]

PI: C265
PTY: Pop M
AF: obecny, wiele częstotliwości, głównie w przedziale 103-104 MHz - dlaczego? o tym  nieco niżej.
RT: tytuł bieżąco granego utworu, poniżej przykłady:

SANTANA_-_Beijo_de_Longe_(feat._Gloria_E________________________
MILKAUSKAITE_ELVINA_-_Jausk_malonuma____________________________
GELTONA_-_ka_tu_darai_man?______________________________________
R._DAMBRAUSKAS_SU_N._NARMONTAITE_-_cafe_________________________
PILVELYTE_AISTE_-_Leisk_sau_____________________________________
MANGO_SU_C._GABALIU_-_jaunyste__________________________________

Na chwilę wróćmy do częstotliwości alternatywnych (AF) Lietusa podanych w RDS:

Jak widać, większość z nich zawiera się w przedziale „103,x” MHz. Jest to relikt z czasów, kiedy startowały na Litwie pierwsze stacje prywatne, pierwsze w „zachodnim” zakresie UKF. Podobne zgrupowanie częstotliwości nadawania w różnych miastach, ale na jednym megahercu spotykamy w przypadku M-1 (106,x MHz) i Radiocentras (101,x MHz) – a więc najstarszych rozgłośni komercyjnych w „deszczowym kraju”. Nie sposób nie wspomnieć tu o przykładzie Wielkiej Brytanii i BBC, które jako pierwsze zastosowało taki (tylko nieco szerszy) podział odcinków pasma UKF i utrzymało go niemal nieskalany do czasów współczesnych. W przypadku Litwy, tylko nadajniki w największych miastach wpisują się w te pierwsze plany, co było wyraźnie widoczne w wykazach stacji jeszcze około 10 lat temu. Teraz uruchamiane nadajniki wspomnianych sieci są już rozproszone po całym paśmie.

103,8 MHz – Radio Znad Wilii

Polskość w Wilnie to podobno wiele zagadnień. Jednym z nich jest polskojęzyczna rozgłośnia radiowa. Aż połowę utworów w eterze ZW stanowią piosenki polskich wykonawców i zespołów, pozostałe to hity i nowości zagranicznego popu. Serwisy informacyjne nadawane w ciągu dnia przygotowuje redakcja ZW w Wilnie, te wieczorne – stacje w Polsce (Eurozet). Całości słucha się jak profesjonalnej, polskiej lokalnej stacji komercyjnej.
RDS Radia znad Wilii przedstawia się następująco:

[_-_ZW_-_] godzina: [__19:40_]

dalej treść jest zmienna - najczęściej wykonawca i tytuł, w odpowiednim czasie też serwis info.

[CORA_IN_] [THE_NAME] [OF_LOVE_]

kod PI: C08A
AF: brak, zbędny
PTY: None
RT bardzo rozbudowany - W pierwszym nadawana jest nazwa wykonawcy, w drugim - tytuł, w trzecim pełna nazwa rozgłośni i adres strony internetowej.

ELTON_JOHN______________________________________________________
SACRIFICE_______________________________________________________
RADIO_ZNAD_WILII_103,8_FM_http://zw.lt__________________________
LIBER_I_NATALIA_SZROEDER________________________________________
LIONEL_RICHIE___________________________________________________
LILLY_WOOD_&_THE_PRICK_AND_ROBIN_SCHULZ_________________________
KASIA_CEREKWICKA________________________________________________

104,3 MHz – Relax FM

Na 104,3 spędziłem najwięcej czasu w Wilnie, ponieważ ma unikatowy format. Rozgłośnia gra blues, rock i ambitniejsze country. W dynamicznym RDS PS oprócz nazwy można przeczytać tytuły granych utworów – wynotowałem m.in.: Sue Foley – Found my love, Rubber Bullets, World on Fire:

[RELAX_FM] [BLIUZAS_] [VISA____] [PARA____]

– „bluzki wiszą parą”? – Nie, blues całą dobę :)
PI: CA72
PTY: Jazz
AF: 93,7; 94,3; 98,5 101,7; 104,3

104,7 MHz – Laisvoji Banga

Na „Wolnej Fali” spodziewałem się więcej niekomercyjnej muzyki, usłyszałem natomiast pop, ale w całkiem niezłym wykonaniu. Przykłady tytułów wynotowane z sekcji RT w RDS znajdują się poniżej.
PS dynamiczny:

[Laisvoji] [Banga___] [Vilnius_] [104,7MHz]
i np.: [SPIN____] [DOCTORS_] [-_TWO___] [PRINCES_] [(Edit)__]

PI: 948A
PTY: News
RT: głównie wykonawca i tytuł, ale też hasła: „żyj!” oraz „Wolna fala  Radio do myślenia”

_gyvai_!________________________________________________________
GEORGE_MICHAEL_-_AS_(with_MARY_J._BLIGE)________________________
TASMIN_ARCHER_-_SLEEPING_SATELLITE_(CHR_Edit)___________________
UNCLE_KRACKER_-_FOLLOW_ME_______________________________________
GABRIELLE_-_GIVE_ME_A_LITTLE_MORE_TIME__________________________
NORAH_JONES_-_FEELIN'_THE_SAME_WAY______________________________
WILLIE_NELSON_-_MR._RECORD_MAN__________________________________
MARIAH_CAREY_-_I'LL_BE_THERE_(feat._TREY_LORENZ)_(Live)_________
CHRIS_ISAAK_-_OH,_PRETTY_WOMAN__________________________________
MANIC_STREET_PREACHERS_-_IF_YOU_TOLERATE_THIS_YOUR_CHILDREN_____
Laisvoji_banga__Radijas_mastantiems_____________________________

105,1 MHz – LRT Klasika

Rozgłośnia litewskiego nadawcy publicznego z muzyką klasyczną. Tu spotykamy mały polski akcent – na antenie drugiego programu LRT nadaje codzienny półgodzinny magazyn w języku polskim (także rosyjskim i białoruskim). W PS znajduje się nazwa stacji i tytuł muzycznego dzieła:

[__LRT___] [Klasika_]
[_Sesk_i_] [traukini] [__A_.___]

"Wsiądź do pociągu A" (przykładowo). Charakterystyczne na LRT Klasika jest kończenie programu o północy. Emisja jednak nie znika - zostaje nośna ("cisza"), zaś w RDS PS pojawia się komunikat:

[__LRT___] [Klasika_] [Programa] [netransl] [iuojama.]

PI: C322
PTY: None, brak też AF i RT

105,6 MHz – Russkoje Radio

To nie polski, ale rosyjski okazał się być językiem nr 1 w Wilnie (tuż za litewskim ofc.). Wszędzie bez problemu mogłem porozumieć się nim z miejscowymi. Etnicznych Rosjan jest dosyć sporo (wieeeele więcej niż mówiących po polsku), do nich kierowane jest Russkoje Radio (Baltia), litewski oddział komercyjnego radia z Rosji.
PS z  nazwą stacji prezentuje się tak:

[RUSSKOJE] [_RADIO__] [BALTIJA_] [RUSRADIO] [___LT___]

częściej jednak w PS był wyświetlony tylko na zmianę wykonawca i tytuł (transkrybcja cyrylicy),
PI: CA83
PTY: Pop M
AF: 90,6; 100,4; 103,7; 105,6; 105,8

106,2 MHz – M1plius

Popularny „Pliusas” grał m.in. w knajpce w której zajadałem się kołdunami i cepelinami („Kisenele” przy Vingriu Gatve/Pylimo Gatve – polecam). Popularna w wielu miejscach rozgłośnia z muzyką oldies i AC (często nie grywane w Polsce kawałki).
RDS:

[M-1Plius] a dalej np.: [BEE_GEES] [-_Stayin] [Stayin'_] [_Alive__]

PI: C20B  
PTY: Pop M
RT: Wykonawca i tytuł bieżąco granego utworu, np:

CHICAGO_-_You're_The_Inspiration________________________________
JASON_MRAZ_-_I_Won't_Give_Up____________________________________
FUN_LOVIN'_CRIMINALS_-_Love_Unlimited___________________________

AF: wiele częstotliwości

106,8 MHz – M1

Nazwa po litewsku brzmi: „em vienas”. Najpopularniejsza stacja komercyjna na Litwie. Nadaje muzykę pop i audycje rozrywkowe.

[__M-1___]

i dalej wykonawca i tytuł utworu, np.:

[_NICOLE_] [SCHERZIN] [ERZINGER] [-_Your_] [__Love__]

PI: CA01
PTY: Pop M
RT: WYKONAWCA - Tytuł

LOREEN_-_Euphoria_______________________________________________
DINO_LENNY_-_I'm_Coming_Home____________________________________
NICKI_MINAJ_-_Starships_________________________________________

107,1 MHz – Pukas

Stacja ciekawa z wielu powodów. Jako jedyna (nie licząc BBC) nie nadaje z Wilna, a z drugiego największego miasta Litwy – Kowna. Oprócz wspomnianego przy 100,9 FM chilloutowego Pukasa, nadaje też publicystyczno-muzyczny kanał telewizyjny Pukas-TV. Drugą charakterystyczną cechą stacji jest format – tylko muzyka litewska – raczej stare, ale optymistyczne piosenki (czytałem, że przaśność repertuaru potrafi drażnić samych Litwinów, zwłaszcza miastowych), plus audycje tematyczne i publicystyczne.
I wreszcie nazwa stacji – bardzo nietypowa... - „dmuchawiec” (chodzi oczywiście o roślinę z piosenki „Dmuchawce, latawce, wiatr” – Pukas nie gra może polskich piosenek, ale akurat ta jest podobna do wiodącej stylistyki stacji). W RDS wyświetlane jest hasło rozgłośni: „Śpiewajmy cała Litwa”:

[_-PUKAS-] [_VILNIUS] [107.3MHz] [DAINUOKI] [__VISA__] [LIETUVA_]

PI: 4300
PTY: Nation M (wow, jak precyzyjnie!)
AF: wiele częstotliwości, niektóre błędne, niektórych brak
RT: brak

Pukas jest jednym z największych radiowych beneficjentów fundacji „Lietuvos spaudos, radijo ir televizijos remimo fondas” (Fundusz pomocy/wsparcia dla prasy, radia i telewizji). Nawet udało mi się trafić na komunikat przed audycją dziecięcą na „Dmuchawcu” informujący, że jest ona współfinansowana ze środków SRTRF. I nie zwróciłbym większej uwagi, gdybym nie zauważył później nazwy funduszu na stronach internetowych polskojęzycznego Radia Znad Wilii. Fundusz jest organizacją powstałą w 1996 r. jako uzupełnienie publicznego radia i telewizji, finansowaną ze środków rządowych, datków od organizacji kulturalnych osób związanych z kulturą (żródło). Dzięki jego wsparciu misyjne audycje mogą pojawiać się nie tylko w mediach publicznych.
Listę beneficjentów za rok 2014 wraz z sumami dosfinansowania można odnaleźć pod tym linkiem – pośród wielu, także polskie akcenty (przypominam: „lenkų”).

107,7 MHz – Kelyje

Nazwa stacji to „Radio w drodze / Drogowe Radio” (pomysł z Rosji?), dlatego na antenie dominuje przyjemna, żywa muzyka pop (chyba tylko zagraniczna) – słyszałem m.in. The Corrs – Getaway, Bon Jovi – Have a nice day, Paul McCarthney – Hope on Deliverance.
RDS PS:

[_RADIJO_] [_STOTIS_] [_KELYJE_] [107,7MHz] [61121000] [NIEKADA_] [NEZINAI,] [KAS_BUS_] [TOLIAU..]

Nigdy nie wiesz, co będzie dalej :)
PI: C275
PTY: None
AF: 107,7 (i tylko jedna częst., mimo że Kelyje ma je w największych miastach)

Badania słuchalności w Wilnie

Znając już charakterystykę wszystkich stacji w warto zapoznać się z poniższym wykresem, przedstawiającym radiowe preferencje mieszkańców miasta.

„kitos radijo stotys” = „inne stacje radiowe”, nomen-omen są w tym zbiorze m.in. „Pukas”, R.Znad Wilii
Dla porównania - wykres słuchalności w reszcie Litwy:

I w ramach jeszcze jednej ciekawostki, jak również dla porównania: litewskie audytorium radiowe w 2005r.

żródło: http://www.lrt.lt/userfiles/files/2005m.pdf

Linki:
http://epaslaugos.rrt.lt/bc/RadioA.aspx
http://fmdx.pl/2014/04/nowe-czestotliwosci-na-litwie/

Artykuł pochodzi z blogu Macieja Ługowskiego „Radiacja”

Zobacz również wileńskie „Radiowe adresy”: „Zaczęło się w willi nad Wilią”, „Wielka Radiostacja”, „Polska fala Znad Wilii”

Ważniejsze miejsca na mapie: