W nawiązaniu do przedwczorajszego wywiadu z ministrem Kieroniem wróćmy na chwilę do analizy doniesień dotyczących trwającego konkursu koncesyjnego. Jak ustalił Ryszard Miazek, autor biografii Zygmunta Chamca, wymagania początkowo stawiane kandydatom nie były wygórowane. Sposób wyłonienia zwycięzcy miał być „bardzo liberalny i demokratyczny”. Jak relacjonował, chętnym nie postawiono nawet ograniczeń kapitałowych. Dopiero później, podczas przeciągającej się procedury, warunki te zmieniano. Cytowaliśmy już zalecenia dotyczące polskości kapitału. Druga sprawa to zasygnalizowane przez nas powiązanie produkcji programu z produkcją sprzętu. Jak pisał Ryszard Miazek, wiązało się to z pomysłem zgłoszonym Rządowi 9 lutego 1925 roku przez Komitet Ekonomiczny. Polegał on na przekazaniu koncesjonariuszowi Państwowej Wytwórni Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych jako wkładu Państwa w spółkę. Kolejny punkt został wyartykułowany podczas konferencji w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, która odbyła się 7 marca 1925 roku. Obecni byli na niej minister Józef Kiedroń, prezes komisji komunikacyjnej Sejmu Kazimierz Bartel, a także przedstawiciele Ministerstwa Przemysłu i Handlu, Generalnej Dyrekcji Poczt i Telegrafów, Sztabu Generalnego, Politechniki oraz Polskiej Agencji Telegraficznej. Tak spotkanie to relacjonowała depesza PAT zacytowana m.in. przez „Kurjer Polski”, „Polskę Zbrojną”, „Przegląd Poranny” i „Robotnika”:

Ustalono zasady, że rząd winien uczestniczyć w towarzystwie eksploatującym broadcasting w Polsce, by mieć odpowiednią kontrolę nad jego prowadzeniem. Warunki koncesji definitywnie ułoży komitet wyznaczony przez p. ministra przemysłu i handlu. Komitet ten obradować będzie pod przewodnictwem p. dyrektora Dobrowolskiego z Gen. Dyrekcji Poczt i Telegrafów.

Nie trudno sobie wyobrazić, że tak znacząca modyfikacja reguł gry w trakcie jej trwania mogła spowodować zmiany w złożonych ofertach – w szczególności wspomniane przez nas wcześniej rozejście się dróg Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego i Polskiego Radia. Przesłanką przemawiającą za taką opcją może być fakt zwiększenia się podawanej liczby kandydatów już po terminie składania wniosków. Minister Józef Kiedroń w wywiadzie opublikowanym 3 marca w „Kurjerze Polskim” mówił o dziesięciu chętnych, artykuł w „Radioamatorze” z 25 czerwca wspominał już o kilkunastu firmach i grupach krajowych i zagranicznych. Prawdopodobne jest więc, że doszło do rozpadu utworzonej na potrzeby konkursu grupy, po którym każdy z tworzących ją podmiotów był traktowany osobno.

Hipotetycznie zagraniczny kapitał PTR mógł być w nowej sytuacji balastem dla Polskiego Radia. Pomysł – być może znany już w kuluarach – oferowania przez Państwo Państwowej Wytwórni Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w zamian za akcje koncesjonariusza mógł za to rozwiązywać problem uruchomienia własnej fabryki sprzętu. W efekcie zamiast trzech towarzystw w grupie Polskie Radio pozostały jedynie trzy związane z nimi osoby, które dołączyły do grona założycielskiego spółki.

Raczej nie do obrony jest teza o kontynuacji współpracy do momentu rozstrzygnięcia konkursu, choć argumentem za nią mogłoby być przejście grupy inżynierów z PTR do Polskiego Radia tuż przed uruchomieniem regularnej emisji w kwietniu 1926 roku. Gdyby taka współpraca rzeczywiście była utrzymana, to można by się spodziewać, że to Polskie Towarzystwo Radiotechniczne wzięłoby na siebie wynikające z koncesji zadania związane z produkcją odbiorników, a tak się nie stało.

Ilustracja tytułowa: Logo PTR na kalendarzu na rok 1926

Źródło ilustracji tytułowej: Kalendarz PTR na rok 1926