RadioPolska.pl - Jeszcze więcej radia!

Jeszcze więcej radia!
Ilustracja tytu?owa dla dnia: 08.03.1925. W?adys?aw Cetner. ?r?d?o: Stanis?aw Miszczak ?Historia radiofonii i telewizji w Polsce?, Warszawa 1972

Dzień po Romanie Rudniewskim swoje urodziny – dwudzieste drugie – obchodził Władysław Cetner, technik zaangażowany w funkcjonowanie stacji PTR. Na świat przyszedł w Warszawie w rodzinie rzemieślniczej. Podczas pierwszej wojny światowej – gdy miał jedenaście lat – w bombardowaniu Kalisza stracił ojca. Po tym zdarzeniu z matką i siostrą trafił do Moskwy. Tam w wieku czternastu lat zaczął pracować zarobkowo, aby utrzymać rodzinę. Do Polski wrócili w roku 1918. Cztery lata później ukończył gimnazjum im. Tadeusza Reytana i bez egzaminu dostał się na Wydział Elektryczny Politechniki Warszawskiej. Działał tam w Sekcji Radiotechniki i Prądów Stałych Koła Elektrotechników. Dostrzeżony przez dziekana został skierowany do pracy w Polskim Towarzystwie Radiotechnicznym, gdzie zaangażował się w działalność próbnej stacji nadawczej.

W 1926 roku przeszedł do Polskiego Radia, gdzie został zastępcą kierownika radiostacji centralnej. W kolejnym roku brał udział w uruchamianiu stacji krakowskiej. Później zajmował się projektowaniem i budowaniem kolejnych stacji nadawczych, ale miał też na koncie opracowanie pierwszego odbiornika produkcji krajowej zasilanego prądem zmiennym z sieci. Studia ukończył w roku 1929. Kolejnym wyzwaniem podczas pracy w Polskim Radiu było uruchomienie Doświadczalnej Stacji Telewizyjnej w wieżowcu Prudentialu w Warszawie. Do wybuchu wojny był jej kierownikiem.

We wrześniu 1939 roku wraz z pracownikami Polskiego Radia ewakuował się w kierunku Rumunii. Po dotarciu do przygranicznych Zaleszczyk zmienił zdanie i pozostał w Polsce. Do czerwca 1941 roku pracował we Lwowskim Centrum Radiowym, a po wejściu Niemców został zmuszony do pracy w rozgłośni jako robotnik. Od 1942 roku przebywał w Warszawie, gdzie pracował najpierw w zakładach pocztowych, a później w produkującym silniki Perkunie. Schwytany podczas łapanki w sierpniu 1944 roku wywieziony został do obozu w Stutthofie.

Zaraz po wojnie pracował jako kierownik wydziału przemysłowego Zarządu Miasta w Elblągu, a następnie na stanowisku dyrektora technicznego rozgłośni Polskiego Radia w Gdańsku. Pod koniec 1946 roku zajął analogiczne stanowisko w Warszawie. Kierował odbudową polskiej radiofonii, a następnie zaangażował się w tworzenie telewizji. Z Komitetem do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja” pożegnał się w roku 1958. Jak ustalił Krzysztof Michalski, autor biogramu w „Leksykonie twórców Polskiego Radia”, został zwolniony z powodu nieprzystąpienia do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Związał się wówczas z Instytutem Łączności, w którym pracował jeszcze podczas emerytury, na którą przeszedł w roku 1970. Był członkiem szeregu rad naukowych. Zmarł 28 grudnia 1992 roku. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Skolimowie.

Na zakończenie spójrzmy jak tej niedzieli wyglądał program radiowy na fali 385 metrów. Obok zapowiedzianego w „Rzeczpospolitej” i „Republice” śpiewu solowego Adeliny Czapskiej, sopranu opery warszawskiej, przewidziano prezentację utworów wykonanych na pianinie mechanicznym Duo-Art. Była to technologia umożliwiająca rejestrację występu pianistów nie przy użyciu mikrofonu – co potrafiło przynosić niezadowalające efekty – a maszyny perforującej podłączonej do fortepianu. Z uwagi na fakt, że perforacja nie pozwalała oddać siły, z jaką pianista uderzał w klawisze, mechanizm ten nie pozwalał na koncert na żywo. Po wykonaniu utworu pianista wraz z technikiem musieli dokonać swego rodzaju masteringu nagrania. Tę drugą pozycję oprócz wyżej wspomnianych tytułów zapowiedziały również „Kurjer Warszawski”, „Polska Zbrojna”, „Express Poranny” i „Kurjer Polski”.

Program na niedzielę, 8 marca 1925 roku (Warszawa)

Godzina 18:00-19:00 / Fala 385 metrów

Koncert
Zespół orkiestralny P.T.R. pod kierownictwem Antoniego Adamusa

„Kurjer Warszawski” (7.03.1925), „Polska Zbrojna” (7.03.1925), „Rzeczpospolita” (7.03.1925), „Express Poranny” (8.03.1925), „Kurjer Polski” (8.03.1925), „Kurjer Warszawski” (8.03.1925), „Polska Zbrojna” (8.03.1925), „Republika” (8.03.1925)

Utwory wykonane na pianinie mechanicznym Duo-Art

„Kurjer Warszawski” (7.03.1925), „Polska Zbrojna” (7.03.1925), „Rzeczpospolita” (7.03.1925), „Express Poranny” (8.03.1925), „Kurjer Polski” (8.03.1925), „Kurjer Warszawski” (8.03.1925), „Polska Zbrojna” (8.03.1925), „Republika” (8.03.1925)

Arie / pieśni
Adelina Czapska (śpiew) /sopran opery warszawskiej/

* – nazwisko tylko w „Rzeczpospolitej” i „Republice”

„Kurjer Warszawski” (7.03.1925), „Polska Zbrojna” (7.03.1925), „Rzeczpospolita” (7.03.1925), „Express Poranny” (8.03.1925), „Kurjer Polski” (8.03.1925), „Kurjer Warszawski” (8.03.1925), „Polska Zbrojna” (8.03.1925), „Republika” (8.03.1925)

Komunikat Polskiej Agencji Telegraficznej

„Kurjer Warszawski” (7.03.1925), „Polska Zbrojna” (7.03.1925), „Express Poranny” (8.03.1925), „Kurjer Polski” (8.03.1925), „Kurjer Warszawski” (8.03.1925), „Polska Zbrojna” (8.03.1925)

Biuletyn meteorologiczny

„Kurjer Warszawski” (7.03.1925), „Polska Zbrojna” (7.03.1925), „Express Poranny” (8.03.1925), „Kurjer Polski” (8.03.1925), „Kurjer Warszawski” (8.03.1925), „Polska Zbrojna” (8.03.1925)

Ilustracja tytułowa: Władysław Cetner

Źródło ilustracji tytułowej: Stanisław Miszczak „Historia radiofonii i telewizji w Polsce”, Warszawa 1972

Comments

Rotkiw *.dynamic.gprs.plus.pl 08-03-2025 15:56

Obok Władysława Cetnera, był jeszcze jeden inżynier. Jego imiennik Władysław Heller, pierwszy dyrektor Polskiego Radia. Dzięki niemu powstała cała przedwojenna sieć nadajników PR i eksperymentalna stacja tv na Prudentialu w Warszawie. Nie dane było inż. Hellerowi odbudowanie polskiej radiofonii po wojnie. Umarł młodo w 1946 r. mając zaledwie 56 lat, stając się zarazem zapomnianym budowniczym polskiej radiofonii a i nawet tv. Z punkt widzenia słuchacza utrata Pana inż. Władysława Hellera odczuwalna jest nawet dziś. Wszystko mogło potoczyć się zupełnie inną, mniej wyboistą drogą.

Post a comment