Dziś drukowane teksty o fizycznych podstawach działania radia można znaleźć chyba głównie w podręcznikach – jeśli ich zawartość nie ucierpiała za bardzo w wyniku cięć programowych… W roku 1925 artykuł wyjaśniający na czym polega przesyłanie sygnału bez drutu potrafił pojawić się w prowincjonalnej gazecie. Inż. B-ki popełnił takowy dla „Gazety Kaliskiej”. Autor co do zasady nie stosował interpunkcji, nawet kropki pojawiały się jedynie na końcu niektórych zdań… Pozwoliliśmy sobie na uzupełnienie tych braków, aby tekst łatwiej się czytało.

Jeżeli w przewodniku wytworzymy w jakikolwiek sposób prąd szybko zmienny, w otaczającej atmosferze powstają fale elektromagnetyczne stanowiące środek radjo-komunikacji, a rozszerzające się z szybkością światła, to jest 300 tysięcy klm na sekundę. Fale elektromagnetyczne wykryte zostały i wytworzone doświadczalnie przez uczonego niemieckiego Hertza w r. 1892. Ujawnienie możliwości fal elektromagnetycznych przestrzeni stało się możliwe dzięki wynalezieniu przez fizyka francuskiego Branlyego aparatu nazwanego Kohererem. W r. 1897 Włoch Gugliemo Marconi, z imieniem którego nierozerwalnie łączy się początkowy rozwój radiokomunikacji, pierwszy zastosował w stacji nadawczej antenę, tj. przyrząd skupiający energię elektryczną, a składający się z dwuch drutów równoległych kilkumetrowej długości rozciągniętych w odległości 10 metrów od ziemi.

Dalej jest o falach gasnących i niegasnących, lampach katodowych, amplifikatorach itd. Autor wspomina też o zastosowaniu fal radiowych, wymienia wielką stację radiotelegraficzną pod Warszawą, a na podsumowanie wymienia korzyści:

Oto dwa świeże przykłady: wyprawa samolotem do bieguna północnego pod wodzą słynnego Amundsena znajduje się obecnie na Szpiebergu, gdzie czyni ostatnie przygotowania. Amundsen i jego wyprawa od chwili opuszczenia portu w Norwegji utrzymuje stałe porozumienie ze stacjami europejskimi i amerykańskimi za pomocą radja.

Załoga angielskiego sterowca R. 33 porwanego niedawno z kotwicy podczas szalejącej burzy po 29 godzinach borykania się z żywiołem ocalała dzięki temu, że przez cały czas trwania przymusowej podróży nie przerywano ani na chwilę radjotelefonicznego kontaktu z lądem i otrzymywano stale wskazówki, które zapobiegły katastrofie.

Ta ostatnia historia przypomina czasy już nieco późniejsze, kiedy to w kwietniu 1928 roku nad Śląskiem błądził sterowiec Italia zmierzającego nad biegun północny generała Umberto Nobile. Wówczas to za pośrednictwem działającej już stacji katowickiej w odnalezieniu się w przestrzeni pomógł mu jej dyrektor, Stefan Tymieniecki.

„Dziennik Poznański” z 23 maja 1925 roku w krótkiej notatce przedstawiał rozwój radiofonii w Anglii i Niemczech. Autor zwracał uwagę na niewyobrażalne liczby abonentów – milion czterysta tysięcy na wyspach i półtora miliona u naszych zachodnich sąsiadów. To przekładało się na sumy uzyskane z abonamentu i pozwalało na jeszcze szybszy rozwój.

Tak już British Broadcasting Company zamiast ośmiu stacji, do uruchomienia których była zobowiązana, uruchomiła stacji niemniej jak 21, tj. prawie trzy razy tyle.

Już wówczas planowano też nadawanie dwóch niezależnych programów. Niemcy natomiast przygotowywały się do uruchomienia stacji wielkiej mocy w Koenigswusterhausen, a także do modernizacji stacji w Berlinie, Monachium, Hamburgu, Lipsku, Frankfurcie nad Menem, Stuttgarcie i Królewcu.

Ilustracja tytułowa: Uszkodzony sterowiec R33

Źródło ilustracji tytułowej: „Tygodnik Illustrowany” 20/1925