Na początku wakacji – 2 lipca br. – Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji ustaliła treść dziesięciu ogłoszeń, które dwa tygodnie później opublikowane zostały w Monitorze Polskim. Dwa z nich dotyczą rozszerzenia koncesji uprawiających do analogowego nadawania lokalnych programów telewizyjnych o możliwość emisji cyfrowej, pozostałe osiem częstotliwości radiowych. Nowe stacje pojawią się między innymi w Jeleniej Górze – aż dwie – oraz Częstochowie, Pruszkowie, Nysie czy Płońsku.

Ogłoszenia telewizyjne dotyczą obszarów Ornontowice/Rybnik oraz Częstochowa/Kamieńsk/Tomaszów Mazowiecki. Na tym pierwszym analogowo dostępna jest telewizja TVT z Rybnika, na drugim telewizja NTL z Radomska. Najprawdopodobniej wkrótce podobne ogłoszenie ukaże się dla Dolnego Śląska, gdzie analogowo nadaje jeszcze Telewizja Łużyce. Na Górnym Śląsku program ma być nadawany 24 godziny na dobę, z czego minimum cztery godziny mają być poświęcone tematyce lokalnej. Jak precyzuje ogłoszenie, połowę tego czasu mają wypełniać audycje premierowe. Inaczej sytuacja wygląda w drugim przypadku. W MUX-ie częstochowskim program ma być rozpowszechniany mimimum dwie godziny na dobę, z czego nie mniej niż 70% ma dotyczyć tematyki lokalnej. Premiery mają stanowić minimum godzinę dziennego czasu nadawania.

Wśród ogłoszeń radiowych dwa mówią o możliwości uzyskania nowej koncesji na nadawanie programu o charakterze uniwersalnym, trzy o rozszerzeniu już posiadanych koncesji, a pozostałe trzy o udzieleniu lub rozszerzeniu koncesji. I tak w Jeleniej Górze na częstotliwości 89,1 MHz z mocą ERP 0,1 kW zagra nowa stacja przeznaczająca minimum 10% tygodniowego czasu nadawania na tematykę lokalną, z czego nie mniej niż 5% na lokalne wiadomości i publicystykę. Natomiast na 90,2 MHz z mocą ERP 0,1 kW zagra istniejąca już stacja o charakterze wyspecjalizowanym muzycznym prezentująca muzykę i wiedzę o muzyce. Również istniejąca rozgłośnia, ale o profilu informacyjno-biznesowo-muzycznym pojawi się w Częstochowie na 101,9 MHz z mocą ERP 0,1 kW. W jej programie mają być obecne audycje informacyjne, analizy rynku finansowego, informacje z giełd, porady w zakresie ubezpieczeń i inwestycji oraz muzyka jazzowa, okołojazzowa i rozrywkowa. Kolejne rozszerzenie koncesji dotyczy Żuromina i częstotliwości 88,0 MHz. Z mocą ERP 0,2 kW zagra tam program lokalny o charakterze uniwersalnym.

Nowa stacja zabrzmi w Pruszkowie koło Warszawy na 92,8 MHz z mocą ERP 0,1 kW. Ma ona przeznaczać minimum 12% tygodniowego czasu nadawania na tematykę lokalną, z czego nie mniej niż 6% na lokalne wiadomości i publicystykę. Udzielenie lub rozszerzenie koncesji na program o zasięgu lokalnym i charakterze uniwersalnym dotyczy również Nysy (93,1 MHz, ERP 0,3 kW), Ostrzeszowa (96,9 MHz, ERP 0,1 kW) i Płońska (93,6 MHz, ERP 0,4 kW). W każdym z tych przypadków na tematykę lokalną stacje mają przeznaczać nie mniej niż 10% tygodniowego czasu nadawania, z czego nie mniej niż 5% na lokalne wiadomości i publicystykę. Termin składania wniosków upływa 16 września br.

Od kilku lat w Polsce średni czas oglądania telewizji wzrasta. Dotyczy to również wakacji. Według opublikowanych w internecie danych Nielsen Audience Measurement w lipcu i sierpniu 2013 roku Polak spędzał przed telewizorem średnio trzy i pół godziny. Tymczasem amerykańscy naukowcy już przed trzema laty ostrzegali na łamach pisma „Journal of the American Medical Association”, że zbyt długi czas spędzony przed telewizorem oznacza m.in. zwiększone ryzyko cukrzycy typu drugiego i chorób układu sercowo naczyniowego. Jak dowodzą eksperci, telewizja może też negatywnie wpływać na rozwój dziecka.

Być może w tym roku opisana tendencja ulegnie zmianie. Jak informuje spółka Emitel, będąca operatorem ogólnopolskiej telewizji cyfrowej w Polsce, na wakacje zaplanowane zostały prace modernizacyjne oraz remontowo-konserwacyjne na trzech obiektach emitujących sygnał dużej mocy. Chodzi o komin elektrociepłowni w Łodzi, wieżę radiowo-telewizyjną na Suchej Górze koło Krosna oraz maszt w Łazach koło Raszyna pod Warszawą. W związku z tym emisja telewizji na tych obiektach przeniesiona została na rezerwowe systemy antenowe, które zainstalowane są o wiele niżej niż systemy podstawowe. A to w znacznym stopniu wpływa na zmniejszenie zasięgu. Na forum Emitela już pojawiły się głosy niezadowolonych mieszkańców Pabianic, Tuszyna i Rzeszowa.

Prace na kominie EC w Łodzi rozpoczęły się 1 lipca i według planu trwać będą do 30 września br. Remont systemu antenowego na Suchej Górze trwa od 9 lipca i ma się zakończyć 31 sierpnia br. W piątek 11 lipca rozpocznie się modernizacja obchodzącego w tym roku 65-lecie raszyńskiego masztu. Jak podaje Emitel, będzie to m.in. „wycięcie (obniżenie) części konstrukcji”. Jednocześnie przewidziano instalację nowych anten – telewizyjnej i radiowych dedykowanych dla DAB+ – na szczycie, oraz demontaż starego systemu antenowego, wykorzystywanego jeszcze przez telewizję analogową. Zakończenie prac na tym obiekcie planowane jest na 31 sierpnia br.

Jak informują nasi Czytelnicy, już nie „Hity na czasie”, ale spokojną muzykę sprzed lat można usłyszeć w Inowrocławiu na częstotliwości 98,1 MHz. Stacja dotychczas nadająca pod szyldem Radio Eska Inowrocław przedstawia się teraz jako Radio 98,1 FM. Zmiana zaszła w poniedziałek 30 czerwca br. w godzinach popołudniowych. Oprócz muzyki i dżingli zmieniła się też zawartość RDS-u – teraz w PS można przeczytać jedynie nazwę miasta i częstotliwość, a w RT nazwę Radio Inowrocław i częstotliwość. Jak sugerują Czytelnicy, nowe dżingle czytane są głosem lektora sieci ZET Gold.

Radio Eska Inowrocław rozpoczęło nadawanie 30 grudnia 2007 roku. Zastąpiło w eterze istniejące od 1 października 1997 roku Radio As. Jednak właściciel nie sprzedał rozgłośni, a podpisał z warszawską siecią umowę franczyzową. Natomiast pojawiająca się w RDS-ie nazwa Radio Inowrocław przed 2002 rokiem należała do konkurencyjej stacji – określanej również skrótowo jako Radio I – nadającej dziś pod szyldem RMF MAXXX Inowrocław.

Nadawane w poniedziałkowy wieczór 30 czerwca br. w godzinach 20:00-22:00 pasmo muzyczne było ostatnią pozycją sieciowego Plusa na częstotliwości 96,2 MHz na Śląsku. Do północy w nieoznakowanym dżinglami programie znalazła się jeszcze modlitwa różańcowa, magazyn Radia Watykańskiego i blok muzyczny z różnorodną muzyką – od disco polo i eurodance po rock. Chwilę po północy muzyka ucichła i po ciszy pojawił się dżingiel nowej stacji – „Radio Silesia – fajnie gramy”. To efekt porozumienia zawartego pomiędzy właścicielem koncesji – diecezją gliwicką – a nadawcą programu TVS. Tym samym po latach udało się zrealizować istniejący od początku istnienia Telewizji Silesia projekt radia. Początkowo było ono nadawane jako program telewizyjny – wraz z podglądaniem na wizji pracy dziennikarzy – później nadawca z tego zrezygnował.

Nowa stacja ma być przede wszystkim lokalna. W programie ma się znaleźć dużo wiadomości, publicystyki oraz audycje prowadzone przez telewizyjne gwiazdy. Jak informuje strona internetowa Radia Silesia, dzień podzielony został na bloki programowe. Od 6 do 10 nadawana będzie „Pierwsza zmiana”, potem „Okno na południe”, „Rytm Regionu”, a wieczorem po 18 „Fajrant”. W weekendy pojawią się magazyny – motoryzacyjny, sportowy, lifestylowy i „Silesia bez granic”. W ramówce nadal będą też obecne treści realizujące społeczno-religijny charakter koncesji.

Od powstania katolickiej rozgłośni diecezji gliwickiej w tym roku minęło 21 lat. 12 kwietnia 1993 roku na częstotliwości 71,03 MHz pojawiło się Katolickie Radio Puls. Pięć lat później środkowe litery w nazwie zamieniły się miejscami – stacja stała się częścią Porozumienia Programowego Plus. Wraz z nim przeżywało wzloty i upadki, a gdy w 2002 roku sąsiednia diecezja zdecydowała o wyjściu z sieci, pozostało jedynym oddziałem Radia Plus na Górnym Śląsku. W kolejnych latach producentem coraz mniej misyjnego programu sieciowego były między innymi grupy AdPoint, Eurozet i ostatnio Time. I to niekonsultowane z biskupami decyzje programowe tej ostatniej przelały na Śląsku czarę goryczy. Diecezja wypowiedziała umowę Plusowi i rozpoczęła współpracę z Telewizją Silesia, która została producentem programu lokalnego – najpierw w wymiarze kilku godzin dziennie, a teraz 24 godziny na dobę. Zmiana wiązała się również ze zwolnieniami w ekipie i przeniesieniem siedziby z Gliwic do Zabrza.

Wraz z nadejściem wakacji w Rewalu i okolicach ponownie można usłyszeć RewalStację – radio tworzone przez uczestników młodzieżowego obozu „Potęga Prasy”. Sygnał jak co roku nadawany jest na częstotliwości 99,2 MHz na podstawie tymczasowego pozwolenia radiowego. Na razie jest to emisja próbna, pełny program pojawi się wraz z dotarciem nad morze pierwszego turnusu i nadawany będzie do 21 sierpnia br. „Założenie jest takie, że każdy uczestnik ma spróbować wszystkiego” – mówił nam przed rokiem Adam Owczarek, jeden z opiekunów – „Może być prowadzącym, realizatorem dźwięku, serwisantem czy reporterem”. Oprócz radia „Potęgowicze” przygotowują również lokalną gazetę i internetową telewizję. Więcej o RewalStacji pisaliśmy w 13. odcinku „Radiowych adresów”.

Pierwszy obóz „Potęga Prasy” odbył się w roku 1998. Pięć lat później narodziła się RewalStacja. W te wakacje młodzież uczestniczyć będzie w trzech siedemnastodniowych turnusach – od 2 do 18 lipca, od 19 lipca do 4 sierpnia i od 5 do 21 sierpnia. Obóz odbywa się pod patronatem „Angorki”, dodatku do tygodnika „Angora”.

Zmniejszenie liczby redakcji językowych oraz ograniczenie produkcji audycji w języku polskim – to zmiany, które 1 lipca na wniosek Ministerstwa Spraw Zagranicznych wprowadzi Polskie Radio dla Zagranicy. Jednocześnie MSZ zapowiedziało zmniejszenie wysokości dotacji na program o około milion złotych. Tego dnia formalnie ze struktur radia zniknie sekcja hebrajska, która już od kwietnia nie przygotowuje swoich audycji. Działalność zakończy również sekcja niemiecka. W nowej formule Polskie Radio dla Zagranicy skupiać się będzie na dwóch obszarach – Wielkiej Brytanii i na krajach Europy Wschodniej. Stąd też planuje się produkcję magazynów tematycznych w języku angielskim.

Własnych programów nie będzie już za to produkować redakcja polska. Miejsce audycji polskojęzycznych zajmą wybrane pozycje z innych anten Polskiego Radia. Dodatkowo – jak podaje dyrektor Polskiego Radia dla Zagranicy Michał Maliszewski w wywiadzie dla polskiej sekcji radia WDR Funkhaus Europa – program w języku polskim będzie trwał pół godziny krócej.

Obecnie programy redakcji polskiej i białoruskiej są retransmitowane przez nadajnik na Litwie na fali średniej 1386 kHz, natomiast audycje likwidowanej redakcji niemieckej na falach krótkich w Radiu 700. Dodatkowo, wszystkie redakcje są również dostępne przez lokalne nadajniki AM, FM i DAB.

Aktualizacja 01.07.2014: na falach średnich nadawana jest tylko audycja redakcji białoruskiej o godzinie 22:00.

W poniedziałek 23 czerwca br. chwilę po północy w północnym Mazowszu na częstotliwościach 103,9 MHz i 104,3 MHz zabrzmiał dżingiel „KRDP – 103 i 9 oraz 104 i 3 FM – Przebojowe lato”. Tym samym zapowiadane od kilku miesięcy połączenie dwóch rozgłośni diecezji płockiej – Katolickiego Radia Płock i Katolickiego Radia Ciechanów – stało się faktem. Sygnałom na obu częstotliwościach towarzyszy RDS o wspólnym kodzie PI 30DB. Pozostałe ustawienia nieco się różnią – w Ciechanowie w PS obok nazwy KRDP widoczna jest jeszcze dotychczasowa nazwa oraz wykonawca prezentowanej na antenie piosenki, w Płocku zaś nazwa miasta. W RT na 103,9 MHz nadawany jest wykonawca i tytył piosenki, na 104,3 MHz pełna nazwa rozgłośni – Katolickie Radio Diecezji Płockiej – oraz adres strony internetowej. Na obu częstotliwościach PTY to POP. Lista częstotliwości alternatywnych nie została wprowadzona.

Według planów większość programu nowej rozgłośni ma być tworzona w Ciechanowie, ale – jak zapewniał nas dyrektor KRC ksiądz Krzysztof Jończyk, gdy w styczniu br. odwiedzaliśmy to radio tworząc 22 odcinek „Radiowych adresów” – nie będzie to jeden program rozpowszechniany na dwóch częstotliwościach. „Studio w Płocku zostaje. Będą z niego nadawane serwisy informacyjne i publicystyka. Wspólne będą pasma muzyczne” – mówił nam ksiądz Jończyk. Stacja docelowo planuje rozszerzyć zasięg nadawania na cały obszar diecezji płockiej. Wśród pomysłów na dotarcie do nowych słuchaczy ksiądz dyrektor wymieniał zwiększenie mocy ERP w Ciechanowie oraz uruchomienie oddziału w Dobrzyniu.

Katolickie Radio Płock nadawało swój program od 7 czerwca 1991 roku. To jedna z najstarszych katolickich rozgłośni w Polsce. Pierwsza audycja nadana została w trakcie pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Płocka. Również data uruchomienia Katolickiego Radia Ciechanów związana jest ściśle z Papieżem-Polakiem. Stacja ruszyła 16 października 1993 roku, w piętnastą rocznicę wyboru Karola Wojtyły na biskupa Rzymu. W latach 1998-2003 obie rozgłośnie należały do sieci Plus.

W piątek 20 czerwca br. słupski oddział Polskiego Radia Koszalin obchodził swoje dwudzieste urodziny. Świętowanie rozpoczęło się już o godzinie 6:00 od inauguracji nowego, sześciogodzinnego programu miejskiego. Dotychczas Radio Słupsk dysponowało trzygodzinnym okienkiem na słupskiej częstotliwości Radia Koszalin. Teraz do porannego pasma na częstotliwości 95,3 MHz dołączył „Słupski tramwaj” nadawany od 9:00 do 12:00. Pierwsza audycja ma charakter informacyjno-publicystyczny, druga – towarzyszący. Docelowo program ze Słupska ma być emitowany przez dziesięć godzin dziennie. Pozostały czas nadal wypełnia Radio Koszalin. Kolejną nowością jest strona internetowa www.radioslupsk.pl.

Z okazji urodzin Radio Słupsk po raz pierwszy wykorzystało również nowoczesny wóz satelitarny, który zaprojektowany został w koszalińskiej rozgłośni. Dzięki niemu, jak zapowiadał wiceprezes Radia Koszalin Cezary Szewczyk, radiowcy będą mogli być jeszcze bliżej swoich słuchaczy. Jednocześnie w Słupsku odbywa się zorganizowana przez stację konferencja poświęcona radiofonii cyfrowej i rozwiązaniom dla nadawców lokalnych. Wśród zaproszonych gości znaleźli się dyrektorzy techniczni regionalnych rozgłośni Polskiego Radia, a wśród prelegentów m.in. naukowcy z Politechniki Wrocławskiej, którzy przedstawili niskobudżetowy nadajnik cyfrowy dla małych stacji.

Już za dwa tygodnie za emisję sygnału radiowej Dwójki i Czwórki w Lublinie i Siedlcach oraz Programu Drugiego w Kłodzku odpowiadać będzie nowy operator. W prowadzonym od marca br. postępowaniu wyłoniona została warszawska spółka BCAST, nowy gracz na rynku. Zarejestrowana w wakacje 2013 roku firma została założona przez byłych współpracowników przejętego przez Emitel INFO-TV-Operatora. W Lublinie i Siedlcach pokonała ona spółki Emitel i Arkena z Warszawy, a w Kłodzku Operatora FM z Legnicy. W każdym z przypadków jedynym kryterium była cena. Zmiany wejdą w życie 1 lipca br. Przypomnijmy, obecnie w Lublinie Program Drugi Polskiego Radia nadawany jest na częstotliwości 91,8 MHz z wieży przy ulicy Raabego, w Siedlcach na 94,6 MHz z komina PEC, a w Kłodzku na 92,4 MHz z komina Fortum DZT. Czwórki w Lublinie można słuchać na 99,0 MHz, a w Siedlcach na 97,4 MHz. W obu miastach stacja wykorzystuje te same lokalizacje co Dwójka.

Zmiana operatora możliwa jest również w Rzeszowie. Jak poinformowało Polskie Radio, w postępowaniu spółki BCAST i Emitel złożyły oferty na identyczną kwotę. Przeprowadzona została dogrywka, ale nadawca nie poinformował jeszcze kto będzie odpowiadał za emisję Dwójki i Czwórki w stolicy Podkarpacia. Obecnie obie stacje nadają z należącej do Emitela wieży na Baranówce.

Jak informuje Telewizja Kraków, w poniedziałek 9 czerwca br. rozpoczęła się emisja krakowskiej wersji multipleksu Telewizji Polskiej z obiektu Katowice/Kosztowy. Sygnał dostępny jest na kanale 34 – tym samym, na którym krakowski MUX-3 nadawany jest m.in. z Zakopanego, Rabki, Gorlic, jak i położonej w województwie śląskim góry Żar koło Międzybrodzia. Ten ostatni przekaz kierowany jest do mieszkańców południowo-zachodniej Małopolski, którzy z uwagi na ukształtowanie terenu nie są w stanie odebrać nadajników ze swojego województwa. Uruchomiona w poniedziałek emisja ma zaś trafić do osób mieszkających w północno-zachodnich krańcach województwa małopolskiego, gdzie dotychczas jedynym dostępnym regionalnym programem TVP była Telewizja Katowice. Jak informuje Emitel, emisja ma charakter kierunkowy i jest prowadzona z systemu antenowego na wysokości 251 metrów npt. z mocą ERP 5 kW.

To nie pierwsza emisja programu TVP Kraków z Katowic. W latach 2008-2013 z tego obiektu na kanale 42 nadawany był analogowy sygnał krakowskiej telewizji. W 2006 roku podobny test prowadziło Radio Kraków, jednak nie zakończył się on uruchomieniem stałej emisji. W krakowskiej wersji MUX-3 oprócz TVP Kraków znajdują się TVP 1 HD, TVP 2 HD, TVP INFO, TVP Kultura, TVP Historia, TVP Rozrywka i TVP Polonia.

Już nie z wieżowca przy Piłsudskiego 7, a z położonego sto metrów na południe od niego budynku przy Piotrkowskiej 182 nadaje swój sygnał w Łodzi Radio RMF Classic. Zmiana weszła w życie w ostatnich dniach. Oba budynki mają jednakową wysokość – wynosi ona 78 metrów – jednak blok przy Piotrkowskiej liczy o jedną kondygnację więcej. Aktualnie antena nadawcza zainstalowana jest na wysokości 82 metrów npt. – to o metr niżej niż dotychczas. Nie zmieniła się za to częstotliwość – 105,0 MHz – moc ERP wynosząca 200 W, polaryzacja pionowa i dookólna charakterystyka emisji.

To już kolejna przeprowadzka RMF Classic w łódzkim Śródmieściu. W lutym 2007 roku stacja rozpoczęła nadawanie z wieżowca przy ulicy Sienkiewicza 3/5. Trzy lata później – w kwietniu 2010 roku – przeniosło się na Piłsudskiego 7. Wówczas odległość między lokalizacjami wynosiła 1300 metrów. Pierwsza z tych lokalizacji należała do Emitela, druga do spółki RS TV, która w ubiegłym roku została przejęta przez Emitel.

W niedzielę 8 czerwca br. o godzinie 19:00 kieleckie Radio eM rozpoczęło emisję z nowego systemu antenowego zainstalowanego na kominie tamtejszej elektrociepłowni. To ta sama lokalizacja, z której stacja nadawała dotychczas, jednak z uwagi na stan poprzedniej konstrukcji potrzebny był remont. Jak poinformował nas Mateusz Sośnicki z Radia eM, nowe anteny wiszą na wysokości 190 metrów npt. – to o dwa metry wyżej niż system opuszczony przez stację. Częstotliwość i moc ERP pozostały bez zmian – to nadal odpowiednio 107,9 MHz i 1,0 kW. Prace nad instalacją nowego systemu antenowego prowadził Grzegorz Mochtak.

Dzięki zmianom poprawił się odbiór Radia eM na terenie województwa świętokrzyskiego. Dotychczas stacja miewała trudności z przebiciem się przez nadające z dużymi mocami Radio ZET z Tarnowa na 107,8 MHz, radiową Jedynkę z Łodzi na tej samej częstotliwości oraz Radio Maryja z Ryk na 107,9 MHz. Powodowało to zakłócenia na południu regionu, a także w jego północno-wschodnich i północno-zachodnich krańcach. Teraz stereofoniczny odbiór Radia eM z poprawnie wczytującym się RDS-em możliwy jest m.in. w Końskich – 40 kilometrów od Kielc i 90 kilometrów od Łodzi.

Na przełomie maja i czerwca br. rozpoczęła się testowa emisja sygnału Radia TOK FM z najwyższego wieżowca w Polsce – wrocławskiego Sky Tower. Według pozwolenia radiowego wydanego przez Urząd Komunikacji Elektronicznej antena nadawcza została zainstalowana na wysokości 218 metrów n.p.t. – to ponad sto metrów wyżej niż miało to miejsce na wykorzystywanym dotychczas przez stację kominie EC. W związku z tym zmniejszona została moc ERP z 400 do 100 W oraz wprowadzona charakterystyka kierunkowa. Niewielkie wycięcia obejmują północ (Radio Elka z Gostynia na 95,9 MHz), południe (czeskie Radio Cas FM z miejscowości Szumperk na 95,8 MHz) oraz południowy-wschód (Radio Vanessa z Krakpowic na 95,8 MHz) i północny-zachód (Polskie Radio Program 2 z Polkowic na 95,7 MHz). Jak informuje Przemysław Pasiński z Agory, testy mają na celu sprawdzenie czy korona na wieżowcu przeszkadza w propagacji fal elektromagnetycznych oraz sprawdzenie zasięgu w miejscach, gdzie był on dotychczas ograniczany przez rozgłośnie nadające na zbliżonych częstotliwościach.

UKE wydało już zezwolenie na podobne testy dla Rock Radia na 106,1 MHz. Jedna z konfiguracji anten dotyczy emisji z mocą ERP 1,0 kW, druga – 3,0 kW. Obecnie stacja ta nadaje z masztu w Żórawinie pod Wrocławiem z mocą ERP 10,0 kW z dużym tłumieniem na wschód, południe i zachód. Przy emisji ze Sky Tower tłumienie miałoby być znacznie mniejsze. W pierwszym przypadku ograniczałoby się jedynie do kierunku na Opole i Ołomuniec, a w drugim oprócz wymienionych znalazłaby się również Jelenia Góra.

Jak informują nasi Czytelnicy, odbiór TOK FM w północnej części Wrocławia – a więc w pobliżu dotychczasowej lokalizacji – nieco się pogorszył, jednak na południu znacznie polepszył. Przypomnijmy, że „Pierwsze Radio Informacyjne” powróciło do emisji z budynku przy Powstańców Śląskich 95 po siedmiu latach przerwy. Przy czym wówczas wznosił się tam ponad dwa razy niższy wybudowany w 1982 roku Poltegor. Zgoda na testy obowiązuje do 30 listopada 2014 roku.

Jak zapowiada Radio Opole, już w czwartek 5 czerwca br. – na dzień przed rozpoczęciem 51. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej – w opolskim eterze pojawi się specjalna stacja. Festiwalowe Radio Opole, bo taką ma nosić nazwę, na częstotliwości 99,1 MHz nadawać będzie tylko opolskie wykonania przebojów z lat sześćdziesiątych, siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. W koncertowych, zwykle nieodtwarzanych w stacjach radiowych aranżacjach, będzie można usłyszeć utwory między innymi Czesława Niemena, Maryli Rodowicz, Marka Grechuty i Wojciecha Młynarskiego. Program nadawany będzie do niedzieli 8 czerwca br. – dnia zakończenia Festiwalu.

Według wydanego przez Urząd Komunikacji Elektronicznej pozwolenia radiowego na emisję okolicznościową – ważnego od 4 do 14 czerwca br. – sygnał nadawany będzie z obiektu Radia Opole przy ulicy Piastowskiej z mocą ERP 80 W. Polskie piosenki popłyną z tego samego systemu antenowego, z którego aktualnie emitowany jest sygnał publicznego nadawcy na 101,2 MHz. Trzy tygodnie temu Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji opublikowała ogłoszenie o możliwości uzyskania dziesięcioletniej koncesji na emisję na opolskiej częstotliwości 99,1 MHz. Zgodnie z jego zapisami zwycięski podmiot ma adresować swój program do mniejszości niemieckiej.

Komin PEC to nowa lokalizacja, z której nadawany jest sygnał Radia RMF MAXXX Mazowsze w Ciechanowie. Nowy nadajnik uruchomiony został we wtorek 3 czerwca br. w samo południe. Częstotliwość – 89,6 MHz – jak i polaryzacja – pozioma – pozostały bez zmian. Wiązało się to z koniecznością instalacji nowego systemu antenowego. To już druga w tym roku przeprowadzka z należącego do Emitela obiektu przy ulicy Monte Cassino na komin. Na początku roku tę samą drogę pokonała radiowa Czwórka. Tym samym wszystkie stacje radiowe w mieście – Radio RMF MAXXX Mazowsze na 89,6 MHz, Radio Maryja na 91,8 MHz, Program 4 Polskiego Radia na 95,5 MHz i KRC na 103,9 MHz – nadawane są z tej samej lokalizacji. Z wieży telekomunikacyjnej przy Monte Cassino nadal emitowane są trzy multipleksy telewizji cyfrowej.

Nadajnik RMF MAXXX przy Monte Cassino pracował od 18 marca 2010 roku. Był pierwszym z trzech uruchomionych przez ciechanowski oddział tej krakowskiej stacji. Osiem dni później ruszyły częstotliwości w Mławie – 88,4 MHz – i Płońsku – 90,2 MHz.

„Dobiegła końca nasza radiowa przygoda” – taki wpis pojawił się w poniedziałek 26 maja na facebookowym profilu chojnickiego Radia RCH+. Zarówno „ściana”, jak i strona internetowa stacji nie były aktualizowane już od połowy kwietnia, jest to więc swego rodzaju formalność. Ze strony zniknęły też linki umożliwiające słuchanie rozgłośni. W marcu ub.r. rozgłośnia zawiesiła nadawanie na falach średnich. Od tego czasu była słyszalna jedynie w internecie. Po podziękowaniach dla współpracowników i słuchaczy pojawiła się jeszcze tajemnicza zapowiedź – „Nie żegnamy się, tylko mówimy do usłyszenia w nowej rzeczywistości”.

Radio RCH+ rozpoczęło nadawanie 12 sierpnia 2007 roku – w dniu koncertu „Lata z radiem” w Chojnicach. Od początku było silnie związane z miejskimi władzami. Taka była też idea sieci radia gminnego, w ramach której działała rozgłośnia. Za jego powstanie odpowiadały osoby wywodzące się z lokalnego Radiu Weekend. Miał to być sposób na komunikację pomiędzy samorządem a mieszkańcami miasta, ponieważ tej roli nie wypełniała wspomniana rozgłośnia. Początkowo program nadawany był przez cztery godziny dziennie – po dwie rano i wieczorem. Taka była koncepcja sieci, której elementem stała się stacja. Mimo zapowiedzi rozszerzenia czasu emisji udało się wprowadzić jedynie dodatkowe wydanie serwisu informacyjnego w południe. Pozostały czas najpierw wypełniało Radio Gdańsk, a od kwietnia 2008 roku program sieciowy z Krakowa. W 2011 roku stacja rozpoczęła nadawanie osobnych serwisów poświęconych sprawom poszczególnych miast regionu – Chojnic, Czerska, Brus i Tucholi. Później – jak informowali nasi Czytelnicy – program ograniczył się do południowych wiadomości z regionu, a pozostałe pasma lokalne pojawiały się nieregularnie. Radio RCH+ przeszło też przekształcenia własnościowe – początkowo należało do miejskiej spółki Park Wodny Chojnice, później stało się własnością prywatną. W marcu 2013 roku stacja zniknęła z zajmowanej od niemal sześciu lat częstotliwości 1404 kHz. Na Facebooku było to tłumaczone przekształceniami i zmianą lokalizacji nadajnika.

W środę 14 maja br. w Monitorze Polskim ukazały się cztery nowe Ogłoszenia Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o możliwości uzyskania lub rozszerzenia koncesji na nadawanie. Znalazło się w nich pięć częstotliwości. Termin składania wniosków upływa 14 lipca br.

Pierwsze z Ogłoszeń dotyczy 88,4 MHz w Warszawie. Z jego treści wynika, że częstotliwość pierwotnie skoordynowana dla Piaseczna przez najbliższe co najmniej sześć lat będzie działała w stolicy. O zgodę na nadawanie na niej może się ubiegać nadawca posiadający już koncesję na program tematyczno-muzyczny poświęcony polskiej tradycji, historii i kulturze z muzyką harmonizującą z częścią słowną programu. Przypomnijmy, że od grudnia 2012 roku w ramach testów przez całą dobę nadaje tam dysponujące 12-godzinną koncesją na 99,5 MHz Radio Nostalgia.

Istniejącego już programu o charakterze wyspecjalizowanym informacyjno-publicystycznym będą mogli słuchać mieszkańcy Białegostoku i Częstochowy. W tym pierwszym mieście stacja będzie nadawała na częstotliwości 93,9 MHz z mocą ERP 0,1 kW, w drugim – na 95,8 MHz z mocą ERP 0,6 kW. W Opolu na 99,1 MHz z mocą ERP 0,5 kW zagra nowa stacja lokalna o charakterze uniwersalnym adresowana do mniejszości niemieckiej, a w Grajewie na Podlasiu na 93,8 MHz z mocą ERP 0,5 kW istniejąca stacja lokalna o profilu społeczno-religijnym.

Jak piszą użytkownicy forum Emitela, od poniedziałku 12 maja br. na Dolnym Śląsku na kanale 38 prowadzona jest emisja multipleksu, w którym znalazły się programy 4fun TV i TV Disco. To częstotliwość, na której po zakończeniu konkursu na operatora miał się pojawić dolnośląski multipleks lokalny zawierający program nadającej obecnie analogowo Telewizji Łużyce. W ramach prowadzonego od lutego br. postępowania zgłosiła się tylko Telewizja Łużyce Sp. z o.o., ale cała procedura nie została jeszcze zakończona.

Dolnośląski multipleks będzie trzecim lokalnym multipleksem w Polsce. Pierwsze dwa działają w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym oraz w rejonie Radomsko-Częstochowa-Tomaszów Mazowiecki. Oprócz programów lokalnych można w nich znaleźć kanały – głównie rozrywkowe – dostępne wcześniej wyłącznie przez satelitę.

„Nie przenoście nam stolicy do Krakowa” śpiewali przed dwudziestoma już laty Andrzej Sikorowski i Grzegorz Turnau. Piosenka ta nie pojawia się jednak na playliście grającego zawsze polską muzykę Radia WAWA, które w poniedziałkowy poranek – 5 maja br. – rozpoczęło nadawanie z położonej kilkanaście kilometrów na południowy-zachód od Wawelu Skawiny. Sygnał Radia WAWA Kraków, bo tak został nazwany oddział w tym 20-tysięcznym miasteczku, emitowany jest na częstotliwości 88,8 MHz z jednego z kominów przy ulicy Piłsudskiego. Nazwa obiektu zapisana w koncesji sugeruje, że to komin Elektrowni przy Piłsudskiego 10, jednak podany w dokumentach adres – Piłsudskiego 23 – wskazuje na zakład NPA Skawina. Sygnałowi towarzyszy RDS.

Jak informują nasi Czytelnicy, mimo mocy ERP 500 W i dość niewielkiej odległości między Skawiną a Krakowem, odbiór w mieście nie jest zadowalający. Na osiedlach to najczęściej czyste lub szumiące mono, a wewnątrz budynków na przenośnych odbiornikach sygnał zupełnie zanika. Według koncesji w zasięgu Radia WAWA Kraków znajduje się 314 tysięcy osób mieszkających w miejscowościach Brzeźnica, Czernichów, Kraków, Liszki, Mogilany, Myślenice, Skawina i Zabierzów. Wynika z tego, że gwarantowany sygnał może docierać jedynie do co trzeciego mieszkańca stolicy województwa.

W ramach tematyki lokalnej, która według koncesji ma stanowić 12% tygodniowego czasu nadawania w godzinach od 6 do 23, nadawane będą serwisy informacyjne dla Skawiny i Krakowa, informacje dla kierowców oraz poranny magazyn z materiałami reporterskimi. Na antenie obecne są również lokalne reklamy, które stanowić mają maksymalnie 7% programu. To powrót Radia WAWA w małopolski eter po blisko sześciu latach przerwy, kiedy to w oparciu częstotliwości tej stacji jej właściciel stworzył sieć Eska Rock. Ogłoszenie z częstotliwością 88,8 MHz ukazało się 22 grudnia 2011 roku. Oprócz warszawskiej spółki International Communication lokalny program w Skawinie chiało nadawać tamtejsze Centrum Kultury i Sportu, jednak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji pozostawiła wniosek tej instytucji bez rozpoznania.

W nocy ze środy na czwartek – z 30 kwietnia na 1 maja br. – po ponad 15 latach w sieci Plus – rozgłośnia diecezji kieleckiej rozpoczęła nadawanie samodzielnego programu. Punktualnie o północy na częstotliwości 107,9 MHz zabrzmiał dżingiel z nazwą Radio eM, a następnie nowe radio pobłogosławił biskup kielecki Kazimierz Ryczan. Pierwszą piosenką, która wybrzmiała pod nowym szyldem była „Beatelmania story” Ireny Jarockiej. „Ten utwór był zapowiedzią tego, co będzie można usłyszeć na antenie Radia eM Kielce” – mówił później w trakcie specjalnego programu Mateusz Sośnicki, szef muzyczny stacji, który wraz z Katarzyną Bernat i Piotrem Michalcem witał słuchaczy. Ma być sporo italo disco oraz polskich przebojów lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, ale nie zabraknie też ciekawych nowości. Stąd też hasło rozgłośni brzmi „Tradycyjnie przebojowe”. Ale na antenie kieleckiej eMki nie zabraknie również ewangelizacji – wśród pozycji, które znalazły się w ramówce będzie m.in. znany ze złotych czasów Radia Plus magazyn „Widzialne-Niewidzialne” – oraz lokalności. Nowa nazwa radia to efekt porozumienia diecezji kieleckiej z archidiecezją katowicką. Jednak nadające od dwunastu lat na Śląsku Radio eM nie będzie rozgłośnią centralną – wspólne mają być tylko pojedyncze pozycje programowe, jak na przykład serwisy informacyjne z kraju i ze świata, a także oprawa dźwiękowa.

Sygnał Radia eM – tak jak wcześniej Plusa – nadawany jest z komina Elektrociepłowni Kielce. Jednak już w najbliższych tygodniach – dzięki wymianie zainstalowanego tam systemu antenowego – odbiór na ziemi świętokrzyskiej ma się znacznie poprawić. Nowa stacja wprowadziła również dynamiczny RDS, w którym wyświetlają się wykonawcy piosenek prezentowanych na antenie.

Historia rozgłośni diecezji kieleckiej sięga roku 1992. Radio Jedność – bo taka była jej pierwsza nazwa – pojawiło się na częstotliwości 71,95 MHz 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Była to wówczas pierwsza niepubliczna stacja radiowa na terenie Kielc. Antena nadawcza znajdowała się w centrum miasta co sprawiało, że silny sygnał radiowy wywoływał zakłócenia u odbierających nadawaną na niskich kanałach telewizję ze Świętego Krzyża. W efekcie emisja została ograniczona do kilku godzin dziennie. Następnie radio rozpoczęło nadawanie na częstotliwości 98,0 MHz, by w później przenieść się na obecną 107,9 MHz.

„The Final Countdown” grupy Europe to ostatnia piosenka, która wybrzmiała na antenie Radia Plus Opole. Punktualnie o północy w nocy ze środy na czwartek – z 30 kwietnia na 1 maja br. – na Opolszczyźnie na częstotliwościach 107,9 MHz, 87,8 MHz, 89,6 MHz i 96,7 MHz rozległ się krzyk nowo narodzonego dziecka i dżingiel Radia Doxa. To nowa nazwa nadającej od 1995 roku rozgłośni diecezji opolskiej, która przez ostatnie ponad piętnaście lat działała pod szyldem Plus Opole. „Doxa to jest greckie słowo, znaczy chwała, i my chcemy na falach naszego eteru, na falach naszego radia tą Bożą Chwałę w taki nowoczesny, dynamiczny sposób również śpiewać i grać” – mówił w audycji inauguracyjnej dyrektor radia ksiądz Krzysztof Faber. Filary nowego projektu zawarte zostały w haśle „Informacja Misja Rozrywka”. Na antenie ma się pojawiać różnorodna muzyka – pop, rock, gospel od lat osiemdziesiątych do współczesnych – serwisy informacyjne, magazyn reporterów, a także audycje samorządowe, poradnikowe i – oczywiście – ewangelizacyjne. Nie zabraknie też transmisji nabożeństw i wspólnej modlitwy ze słuchaczami. „Chcemy być bardziej samodzielnym, niezależnym, dynamicznym radiem” – tak o powodach wyjścia z sieci Plus mówił ksiądz dyrektor. Wcześniej w wywiadzie dla Gościa Opolskiego wspominał, że decydującym momentem było wprowadzenie przez inwestora bez konsultacji z radą programową formatu z muzyką disco-polo.

Przy okazji zmian Radio Doxa chce rozszerzyć współpracę z opolskimi parafiami. Już na trzy dni przed oficjalnym startem – w niedzielę 27 kwietnia – w kędzierzyńskiej parafii św. Mikołaja zorganizowany został koncert powiązany ze świętowaniem kanonizacji dwóch papieży – Jana XXIII i Jana Pawła II. W kolejne niedziele radiowcy podróżować będą po diecezji i spotykać z duszpasterzami i wiernymi. Ale to nie jedyne formy promocji – o świcie ruszy konkurs dla Opolan. Pierwsze dziesięć osób, które pojawi się w redakcji ze swoimi zdjęciami z logo nowej stacji otrzyma nagrodę. W puli znajdują się m.in. książki i nowe radiowe gadżety.

Radio diecezji opolskiej rozpoczęło nadawanie w pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych 16 kwietnia 1995 roku. Wybrana wówczas nazwa – Radio Góra Św. Anny – bezpośrednio nawiązywała do religijnego symbolu Śląska Opolskiego – „góry ufnej modlitwy i nadziei” będącej dla ludu śląskiego tym, czym Jasna Góra dla wszystkich Polaków. Emisja próbna trwała trzy godziny, a jej głównym punktem była transmisja Mszy świętej z opolskiej katedry i okolicznościowe słowo biskupa Alfonsa Nossola. Miesiąc później emisję wydłużono do czterech godzin, a we wrześniu 1995 roku do dziesięciu. W 1996 roku ze względu na problemy finansowe ponownie skrócono codzienny program najpierw do pięciu, a później siedmiu godzin, by w marcu 1997 roku rozpocząć emisję całodobową. Półtora roku później stacja przystąpiła do sieci Plus. Przez pewien czas – do momentu kolejnej zmiany podejścia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji do rozszczepień programowych – stacja nadawała też lokalne pasma w Dobrodzieniu i Oleśnie. Od dziewiętnastu lat emisja na głównej częstotliwości prowadzona jest z komina Elektrowni Opole z wysokości 230 metrów n.p.t. Początkowo było to 105,7 MHz, a od 2002 roku 107,9 MHz.

W poniedziałek 28 kwietnia br. o godzinie 13:30 uruchomiony został nadajnik Trendy Radia z Góry Liwocz. Sygnał – aktualnie stereofoniczna nośna z RDS – nadawany jest na 101,9 MHz. Moc ERP wynosi 1,0 kW. W konkursie o częstotliwość działająca w Kołaczycach spółka Trendy Media Mikoś i Jedziniak pokonała nadawcę programu RMF MAXXX Krosno. Podobna sytuacja miała miejsce również w Sanoku – tam należąca do Marcina Mikosia i Józefa Jedziniaka stacja pojawi się na 95,2 MHz.

Trendy Radio ma być adresowane do osób w wieku od 18 do 50 lat. Według wniosku koncesyjnego do godziny siedemnastej program kierowany będzie do osób pracujących w biurach i sklepach. Wówczas muzycznie królować ma format zbliżony do AC. Wieczorem natomiast pojawią się pozycje dla młodzieży, które wypełni muzyka pop, dance, rock i disco – wśród nich znajdzie się m.in. audycja z pozdrowieniami. Dodatkowo w weekendy ma być prezentowany dorobek regionalnych artystów i muzyka ludowa. Ogółem ta warstwa programu ma stanowić 70% czasu emisji. Na drugim miejscu w tym zestawieniu znalazły się audycje informacyjne (16,8%), a na trzecim publicystyka (6,3%). W ramach tej ostatniej mają być nadawane audycje, podczas których pytania zaproszonym gościom będą zadawać słuchacze. Oprócz tego na antenie pojawiać się będzie sport, audycje edukacyjne i poradnicze oraz transmisja Mszy świętej. Reklamy mają stanowić nie więcej niż 2%.

W poniedziałek 28 kwietnia br. o godzinie 6:00 w pierwszym multipleksie naziemnej telewizji cyfrowej pojawi się kanał Fokus TV. To ostatni koncesjonowany program, który miał zostać uruchomiony na tym etapie cyfryzacji. W MUX-1 zastąpi TVP 1 SD, które od północy nadawane jest tylko w wersji HD w należącym do Telewizji Polskiej MUX-3. W efekcie niemal wszyscy mieszkańcy Polski w ramach bezpłatnych multipleksów mogą oglądać co najmniej 24 programy. Liczba ta jest większa u osób, które mieszkają w zasięgu multipleksów lokalnych – obecnie nadają one w Radomsku, Częstochowie, Tomaszowie Mazowieckim oraz w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym, a już niebawem również w zachodniej części Dolnego Śląska – a także u tych, którzy odbierają kilka wersji TVP Regionalnej.

Fokus TV to kanał o profilu edukacyjno-poznawczym przygotowywany przez grupę medialną, do której należy m.in. Eska, Eska Rock, VOX FM, Eska TV i Polo TV. Oprócz filmów dokumentalnych, paradokumentalnych i programów dotyczących historii i przyrody, stacja nadawać będzie pozycje dla dzieci – wśród nich „Teletubisie” i czeskich „Sąsiadów” – dla kobiet, jak np. poradnik dla kobiet w ciąży oraz dla mężczyzn. W tej ostatniej grupie znalazły się magazyny kryminalne i poświęcone sportom ekstremalnym. W ramówce znalazł się również codzienny horoskop. W konkursie o miejsce w MUX-1 Fokus TV pokonał m.in. kanał Discovery.

Jak informuje Emitel, w piątek 25 kwietnia br. uruchomione zostanie 27 nowych emisji należącego do Telewizji Polskiej trzeciego multipleksu telewizji cyfrowej. Część z nich prowadzona będzie z nowych obiektów – na przykład we Włocławku w dzielnicy Zazamcze, w Radowie koło Drezdenka, Dobiegniewie czy Łaniętach – część z wykorzystywanych obecnie przez MUX-4 – takich jak komin byłej mleczarni Mitex w Płocku i komin Elektrowni Rybnik – a pozostałe z RTCN-ów, RTON-ów i konstrukcji, z których wcześniej prowadzone już były cyfrowe emisje pierwszych trzech multipleksów. W kolejnych dwóch przypadkach zmieniony zostanie kanał, na którym emitowany jest MUX-3. Prawdopodobnie wraz ze zmianą częstotliwości nastąpi też zmiana wersji regionalnej multipleksu. I tak w Szczecinku kanał „gdański” (wspólny z Człuchowem, Lęborkiem, Słupskiem i Koszalinem) zostanie zastąpiony przez kanał „szczeciński” (wspólny z Koszalinem, Białogardem, Gryficami, Trzebiatowem i Wałczem), a w Nowym Mieście Lubawskim kanał „gdański” (wspólny m.in. z Gdańskiem, Gdynią, Kartuzami i Wejherowem) kanałem „olsztyńskim” (wspólnym z Olsztynem, Elblągiem, Iławą, Kętrzynem i Mrągowem). Oprócz tego w czterech przypadkach – w Częstochowie, Elblągu, Lublinie i Rzeszowie – zwiększona zostanie moc ERP. Szczegółowe informacje znajdują się w tabeli poniżej.

Zmiany mają na celu uzupełnienie białych plam w zasięgu trzeciego multipleksu oraz lepsze dopasowanie wersji regionalnych do aktualnego podziału administracyjnego Polski. W efekcie z obiektu Iława/Kisielice nadawane będą trzy wersje TVP Regionalnej – gdańska, olsztyńska i bydgoska. Po dwie wersje regionalne będą natomiast nadawane m.in. z nowo uruchomionego obiektu w Łaniętach, a także z Kalisza, Koszalina, Leżajska, Płocka, Ryk, Siedlec, Tarnowa i Wałcza.

We wtorek 22 kwietnia br. – w pierwszy dzień po Świętach Wielkiej Nocy – dwadzieścia siedem minut po południu rozpoczęła się próbna emisja Radia Stargard, pierwszej lokalnej stacji radiowej w Stargardzie Szczecińskim. Sygnał nadawany jest na częstotliwości 90,3 MHz i towarzyszy mu RDS. Testy będą trwały do 15 maja, kiedy to o 15:15 rozpocznie się regularna emisja. Nagromadzenie piętnastek wynika z faktu, że przez miasto przechodzi piętnasty południk długości geograficznej wschodniej. W mieście przy jednej z ulic znajduje się nawet ustawiony przed drugą wojną światową pomnik wyznaczający jego przebieg. Emisja prowadzona jest z dachu wieżowca przy ulicy Struga – tu zaszła zmiana, bo pierwotnie antena miała się znaleźć na budynku ZSP przy Pierwszej Brygady. Z rozpoczęciem emisji nadawca musiał czekać do momentu zatwierdzenia zmiany przez Urząd Komunikacji Elektronicznej. Stosowny dokument dotarł już do właściciela, co można zobaczyć na zdjęciu na profilu facebookowym stacji. Studio emisyjne powstaje w oddalonym o sto metrów od wieżowca Stargardzkim Centrum Kultury.

W nawiązaniu do tego, że w Stargardzie Szczecińskim nie nadawała wcześniej żadna lokalna stacja, Radio Stargard zdecydowało się na znane już skądinąd hasło „Twoje Pierwsze Radio”. Prawa do zarejestrowanego w Urzędzie Patentowym przed dwunastu laty linera Trójki wygasły dwa lata temu. Aktualnie radiowcy czekają na wszelkie opinie dotyczące prezentowanej muzyki oraz informacje o tym, co mieszkańcy miasta chcieliby w przyszłości usłyszeć na antenie swojej lokalnej stacji. Propozycje można zgłaszać poprzez Facebooka.