RadioPolska.pl - Jeszcze więcej radia!

Jeszcze więcej radia!
Radio w pamięci zapisane
Przedwojenne odbiorniki

Pierwsze europejskie stacje radiowe powstały już w roku 1922 w Związku Radzieckim, Francji i Wielkiej Brytanii. W kolejnym roku do grupy nadawców dołączyły graniczące z Polską Czechosłowacja i Niemcy. U nas wciąż jednak wówczas obowiązywały przepisy, które dawały państwu wyłączność na posiadanie sprzętu umożliwiającego łączność radiową. Przekonała się o tym redakcja warszawskiego „Expressu Porannego”, która w 1922 roku zainstalowała urządzenie do odbioru nadawanych drogą radiową zagranicznych depesz. Sytuację zmieniła dopiero nowa ustawa o poczcie, telegrafie i telefonie uchwalona 3 czerwca 1924 roku i wydane do niej cztery miesiące później rozporządzenie dotyczące radjofonu. Według niego odbiorniki mogły kupować tylko osoby pełnoletnie będące obywatelami polskimi, po uprzednim złożeniu wniosku zawierającego m.in. imię, nazwisko, wiek, zawód i miejsce zamieszkania, a także informację o przeznaczeniu sprzętu i wykorzystywanej antenie. Urzędowi należało również zgłaszać każde przemieszczenie stacji odbiorczej pod inny adres. Podobne zapisy dotyczyły również producentów – swoją działalność musieli oni rejestrować, a do ich obowiązków należało prowadzenie szczegółowego wykazu sprzedanych aparatów i ich nabywców. Dodatkowo każdy zobowiązany był do wpłacania na konto Generalnej Dyrekcji Poczt i Telegrafów dwóch procent uiszczonej przez nabywcę kwoty, w przypadku gdy odbiornik wyprodukowany był z części krajowych. Jeśli udział zagranicznych części w sprzęcie przekraczał połowę opłata wzrastała do dwudziestu procent.

Pierwsze krajowe konstrukcje do szerszej sprzedaży opracowali inżynierowie Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego, przekształconego później w Polskie Zakłady Marconi. Istniały też Polskie Zakłady Philips czy Krajowe Towarzystwo Telefunken. Jednym z największych przedwojennych producentów odbiorników i podzespołów do ich produkcji była wileńska firma Elektrit, której modele już w 1927 roku zostały uhonorowane na międzynarodowych wystawach. Jej odbiorniki nie tylko w dużym stopniu przyczyniły się do radiofonizacji Kresów Wschodnich, ale też przeznaczone były na eksport. Największy jednak wkład w popularyzację radia miał tani i masowy detefon opracowany na zamówienie Polskiego Radia przez inżyniera Wilhelma Rotkiewicza i produkowany najpierw przez Państwową Wytwórnię Łączności, a następnie Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne.

O tym wydarzeniu opowiadają: